Światło rozumu i odruchy serca. Szkoła Lwowsko-Warszawska wobec wojny

Anna Brożek

doi:10.52097/acapress.9788367833356

Światło rozumu i odruchy serca. Szkoła Lwowsko-Warszawska wobec wojny

Autorzy

Anna Brożek

https://orcid.org/0000-0003-1807-7631

DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788367833356

Słowa kluczowe:

etyka wojny, Szkoła lwowsko-warszawska, filozofia, filozofia polska, Kazimeirz Twardowski, tajne nauczanie

Streszczenie

Wybuch II Wojny Światowej był dla Szkoły Lwowsko-Warszawskiej prawdziwą katastrofą. Wojna pochłonęła jedną trzecią przedstawicieli SLW, a wszystkie związane ze Szkołą instytucje przestały istnieć. Mimo koszmaru wojny członkowie SLW nie poddali się i aktywnie włączyli w organizację polskiego państwa podziemnego. Z narażeniem życia podjęli trud tajnego nauczania, kontynuowali pracę naukową i angażowali się w pomoc krzywdzonym i cierpiącym.

Książka opowiada o postawie członków SLW wobec wojny w trzech aspektach: działalności dydaktycznej, pracy naukowej i aktywności obywatelskiej. Postawy te naznaczone były dwoma czynnikami: światłem rozumu, które przenika każdą działalność filozofa, lecz także odruchami serca, które każą podejmować czyny bohaterskie dla dobra bliźniego, Ojczyzny i Narodu – nawet wtedy, kiedy racje rozumu za tym nie przemawiają.

Bibliografia

Ajdukiewicz, K. (1939). O sprawiedliwości. Książka i Wiedza, 6(2), 109–121.

Ajdukiewicz, K. (1957). O wolności nauki. Nauka Polska, 5(3), 1–20.

Białostoska, B. (1996) List do J. Jadackiego, w: Próg istnienia T. 2: Dzieło niedokończone (s. 265–266). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Bocheński, J. M. (1993). De Virtute Militari. Zarys etyki wojskowej. Philed.

Brożek, A. (2025). The Lvov-Warsaw School in clandestine education. Edukacja Filozoficzna, 76.

Czeżowski, T. (1943/1969). Czy łatwiej teraz kłamać niż dawniej? W: T. Czeżowski, Odczyty filozoficzne (s. 201–203). UMK.

Czeżowski, T. (1954). O odwadze. Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 8(1–4), 90–92.

Czeżowski, T. (1977). Zapiski do autobiografii. Kwartalnik Nauki i Techniki, 22(3), 429–440.

Dąmbska, I. (1994). O niektórych etycznych i metaetycznych poglądach w Szkole Lwowsko-Warszawskiej. Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria, 3(4), 107–116.

Draus, J. (2006). Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie w latach 1939–1944. Prace Komisji Historii Nauki PAU, 5, 105–128.

Grzegorczyk, A. (1995) Filozofia tamtych czasów – filozofia bezinteresowności. W: J. Jadacki i M. Markiewicz (red.), Próg istnienia. Zdziesiątkowane pokolenie (s. 65–68). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Hiż, H. (1961). Inter arma musae non silebant. W: J. Jadacki & B. Markiewicz (red.), Próg istnienia. Zdziesiątkowane pokolenie (s. 69–75). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Hosiasson-Lindenbaum, J. (1940/1948). Postęp wiedzy z punktu widzenia poznawczego. Przegląd Filozoficzny, 44(1–3), 59–65.

Hosiasson-Lindenbaum, J. (1942). O rozumowaniu przez analogię (rękopis). Zob.: https://martasznajder.com/2021/01/22/hosiasson-on-analogical-reasoning/#more-497

Iwańska, A. (1993). Potyczki i przymierza. Gebethner i Ska.

Iwańska, A. (1995). Kobiety z Firmy. Sylwetki pięciu kobiet z AK pracujących w wywiadzie i kontrwywiadzie. Polska Fundacja Kulturalna.

Iwańska, A., & Gralewski, J. (1982). Wojenne odcinki. Warszawa 1940–1943. Oficyna Poetów i Malarzy.

Jadacki, J., & Markiewicz, B. (red.). (1993). A mądrości zło nie przemoże. Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Jadacki, J., & Markiewicz, B. (red.). (1996). Próg istnienia. Zdziesiątkowane pokolenie (t. 1) oraz Dzieło niedokończone (t. 2). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Kotarbiński, T. (1961). Wspomnienie z lat drugiej wojny światowej. W: J. Jadacki & B. Markiewicz (red.), Próg istnienia. Zdziesiątkowane pokolenie (s. 81–86). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Łukasiewicz, J. (1956). Curriculum vitae. Philosophical Studies (Ireland), 6, 43–46.

Łukasiewicz, J. (2013). Pamiętnik. Semper.

Miciński, B. (1940). O nienawiści, okrucieństwie i abstrakcji. W: J. J. Jadacki & B. Markiewicz (red.), Próg istnienia. Zdziesiątkowane pokolenie. (s. 42–46). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Nawroczyński, B. (1947). Życie duchowe. Zarys filozofii kultury. F. Pieczątkowski i Ska.

Oberc, M. (1978). Profesor dr Izydora Dąmbska w tajnym nauczaniu. Ruch Filozoficzny, 36(2–4).

Ossowska, M. (1944/1946). Wzór demokraty / Wzór obywatela w ustroju demokratycznym. Zarząd Główny Towarzystwa Robotniczego.

Ossowska, M. (1957). O pewnych przemianach etyki walki. Biblioteczka „Po Prostu”.

Ossowska, M., & Ossowski, S. (2005). Intymny portret uczonych. Korespondencja. Wydawnictwo IFiS PAN.

Ossowski, S. (2002). Dzienniki. Tom II: 1939–1949 (R. Sułek, red.). Wydawnictwo Scholar.

Ossowski, S. (1947). Ku nowym formom życia społecznego. Spółdzielnia Wydawnicza „Wiedza”.

Pelc, J. (1961). Z dziejów podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego. Iskry.

Przełęcki, M. (1987). Intelektualne przesłanki pokoju. Odra, 5(3), 12.

Salamucha, J. (1997). Wiedza i wiara. Wybrane pisma filozoficzne. Towarzystwo Naukowe KUL.

Skibiński, P. (2005). Człowiek o sercu bohaterskim. Ksiądz Jan Salamucha (1903–1944). Fronda.

Stróżewski, W. (1996). Wstęp. W: J. Jadacki & B. Markiewicz (red.), Próg istnienia. Zdziesiątkowane pokolenie (s. 7–8). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Szubka, T. (2018). List Janiny Hosiasson-Lindenbaum do George’a Edwarda Moore’a. Filozofia Nauki, 26(1), 129–141.

Twardowski, K. (1906/1996). Niezależność myśli. Znak, 32(1), 121–127.

Twardowski, K. (1919). O patriotyzmie. Gebethner i Ska.

Tatarkiewicz, K. (1996). Trochę wspomnień, trochę refleksji. W: J. Jadacki & B. Markiewicz (red.), Próg istnienia. Dzieło niedokończone (s. 5–23). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Tatarkiewicz, W. (1947a). O szczęściu. PWN.

Tatarkiewicz, W. (1947b). Wspomnienie z lat 1939–1944. W: J. Jadacki & B. Markiewicz (red.), Próg istnienia. Zdziesiątkowane pokolenie (s. 147–152). Polskie Towarzystwo Filozoficzne.

Tatarkiewicz, W. (1950). Historia filozofii (t. 3). PWN.

White, E. B., & Śliwa, J. (2024). The Counterfeit Countess. William Morrow.