Czego nie wiemy o filozofii średniowiecznej?

Prezentowany tom zawiera eseje Agnieszki Kijewskiej poświęcone dziejom filozofii średniowiecznej, publikowane w latach 2021–2023 na portalu „Filozofuj”. Zadaniem tego przedsięwzięcia było rzucenie nowego światła na ten okres w dziejach ludzkiej myśli, który – pomimo ogromnego postępu badań – w świadomości potocznej wciąż jawi się w niezbyt korzystnym świetle. Z tego właśnie względu autorka starała się wytropić starożytne źródła myśli wieków średnich oraz pokazać, jak ta myśl wciąż żyje i ma znaczenie dla kultury współczesnej. W tym celu starała się odejść od uznanych paradygmatów uprawiania filozoficznej mediewistyki, czyli od tego, co „wiemy” o filozofii średniowiecznej, i przedstawić ją z nieco innego, mniej standardowego punktu widzenia, tytułując cały tom: Czego nie wiemy o filozofii średniowiecznej. Na pierwszy plan wydobyła najbardziej charakterystyczne metafory obecne u autorów wieków średnich, jak np. koncepcja człowieka jako mikrokosmosu. Takie podejście powoduje, że w sposób naturalny więcej uwagi poświęca tym autorom, którzy lokują się w obrębie szeroko rozumianej tradycji platońskiej, obalając tym samym schemat mówiący o dominacji arystotelizmu w średniowieczu. Do tej kwestii nawiąże jeszcze w dalszych tekstach, bo zebrane w tym tomie eseje, choć nie są zamierzone w układzie chronologicznym, obejmują zasadniczo myślicieli do XII wieku włącznie, sporadycznie odwołując się do innych autorów. Nawiązanie do koncepcji Pierre’a Hadota filozofii jako ćwiczenia duchowego pozwala autorce w tym właśnie kluczu ująć przebogatą tradycję myśli wieków średnich i skoncentrować się przy tym na tych tekstach i autorach, którzy należą do mniej znanych. Autorka chciałaby przekonać czytelnika o wartości i pięknie tych tekstów i o ich niezmiennej aktualności. W książce starała się przestrzegać zasad warsztatu naukowego historyka filozofii, nie obciążając zbytnio potencjalnego czytelnika różnymi technicznymi kwestiami, ale dając mu możliwość i zachętę do samodzielnego sięgnięcia do źródeł.