Fundusz Kościelny w latach 1950–1989
Słowa kluczowe:
Fundusz Kościelny, bezpośrednie finansowanie istytucji religijnych, instytucja religijna, Kościół, finansowanie, PRL, komunizm, ustawa z 20 marca 1950, księża patriociStreszczenie
Monografia dotyczy działalności Funduszu Kościelnego w latach 1950-1989. Okoliczności uchwalenia ustawy z 20 marca 1950 roku o przejęciu przez państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego przesądziły o jego podporządkowaniu polityce wyznaniowej. Dochody z zagarniętego majątku Kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych miały stanowić źródło finansowania potrzeb duchowieństwa. Coroczny budżet tego funduszu opierał się na dotacjach uchwalanych przez Radę Ministrów. W praktyce przepisy ustawy były wykorzystywane do finansowania potrzeb zgodnych z wytycznymi władz partyjnych. Największe kwoty przeznaczane były na finansowe wspieranie ruchu „księży patriotów”. Ponadto ze środków Funduszu Kościelnego wbrew zapewnieniom ustawy finansowano w ograniczonym zakresie działalność Kościoła Katolickiego. Fundusz Kościelny w okresie PRL został całkowicie podporządkowany Urzędowi do Spraw Wyznań. Konsekwencją takiego stanu rzeczy był brak kontroli wydatkowania środków. Działalność finansowa Funduszu Kościelnego wykraczała poza jego ustawowe zobowiązania.
Bibliografia
Akty normatywne
Konstytucje
Ustawa z dnia 17 marca 1921 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. nr 44, poz. 267.
Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r., Dz. U. nr 30, poz. 227.
Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Dz. U. z 1976 r. nr 7, poz. 36, ze zm.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. nr 78, poz. 483, ze zm.
Ustawa Konstytucyjna z dnia 4 lutego 1947 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. nr 9, poz. 43.
Ustawa Konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. nr 18, poz. 71.
Umowy międzynarodowe
Konkordat pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeczypospolitą Polską, podpisany w Rzymie 10 lutego 1925 r., Dz. U. nr 72, poz. 501.
Układ między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską w sprawie ziem, kościołów i kaplic pounickich, których Kościół Katolicki pozbawiony został przez Rosję, podpisany w Warszawie dnia 20 czerwca 1938 r., Dz. U. nr 35, poz. 222.
Ustawy oraz inne akty rangi ustawowej
Ustawa z dnia 23 czerwca 1939 r. o uregulowaniu stanu prawnego majątków Kościoła Prawosławnego, Dz. U. nr 57, poz. 370.
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, Dz. U. z 1945 r. nr 3, poz. 13, ze zm.
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 7 września 1944 r. o komisjach mieszkaniowych, Dz. U. nr 4, poz. 18.
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa, Dz. U. nr 15, poz. 82.
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 12 grudnia 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, Dz. U. nr 4, poz. 17.
Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 28 grudnia 1944 r. o ślubowaniu urzędników państwowych i sędziów, Dz. U. nr 18, poz. 94.
Dekret z dnia 25 września 1945 r. – Prawo małżeńskie, Dz. U. nr 48, poz. 270.
Dekret z dnia 25 września 1945 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz. U. nr 48, poz. 272.
Dekret z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta stołecznego Warszawy, Dz. U. nr 50, poz. 279.
Dekret z dnia 21 grudnia 1945 r. o publicznej gospodarce lokalami i kontroli najmu, Dz. U. 1946 r. nr 4, poz. 27.
Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich, Dz. U. nr 13, poz. 87.
Dekret z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska, Dz. U. nr 49, poz. 279.
Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o przejęciu na własność Państwa podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, Dz. U. nr 3, poz. 17.
Dekret z dnia 5 września 1947 r. o przejściu na własność państwa mienia pozostałego po osobach przesiedlonych do ZSRR, Dz. U. nr 59, poz. 318.
Ustawa z dnia 4 lipca 1947 r. w sprawie zmiany dekretu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 listopada 1936 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, Dz. U. nr 52, poz. 272.
Dekret z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939-1945 r., Dz. U. nr 20, poz. 138.
Dekret z dnia 6 października 1948 r. o rocie ślubowania ministrów, funkcjonariuszy państwowych, sędziów i prokuratorów oraz funkcjonariuszy służby bezpieczeństwa publicznego, Dz. U. nr 49, poz. 310.
Ustawa z dnia 28 października 1948 r. o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia, Dz. U. nr 55, poz. 434.
Ustawa z dnia 18 listopada 1948 r. o przejściu na własność Państwa niektórych lasów i innych gruntów samorządowych, Dz. U. nr 57, poz. 156.
Ustawa z dnia 25 czerwca 1948 r. o podziale nieruchomości na obszarach miast i niektórych osiedli, Dz. U. nr 35, poz. 240, ze zm.
Dekret z dnia 26 kwietnia 1949 r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych, Dz. U. nr 27, poz. 197.
Dekret z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność państwa nie pozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego, Dz. U. nr 46, poz. 339.
Dekret z dnia 5 sierpnia 1949 r. o ochronie wolności sumienia i wyznania, Dz. U. nr 45, poz. 334.
Dekret z dnia 5 sierpnia 1949 r. o zmianie niektórych przepisów prawa o stowarzyszeniach, Dz. U. nr 45, poz. 335.
Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego, Dz. U. nr 9, poz. 87, ze zm.
Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, Dz. U. nr 14, poz. 130.
Ustawa z dnia 19 kwietnia 1950 r. o zmianie organizacji naczelnych władz państwowych w zakresie gospodarki komunalnej i administracji publicznej, Dz. U. nr 19, poz. 156.
Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o przejęciu aptek na własność Państwa, Dz. U. nr 1, poz. 1.
Dekret z dnia 24 kwietnia 1952 r. o zniesieniu fundacji, Dz. U. nr 25, poz. 172.
Dekret z dnia 9 lutego 1953 r. o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych, Dz. U. nr 10, poz. 32.
Dekret z dnia 31 grudnia 1956 r. o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych, Dz. U. 1957 r. nr 1, poz. 6.
Ustawa z dnia 13 lipca 1957 r. o obrocie nieruchomościami rolnymi, Dz. U. nr 39, poz. 172.
Ustawa z dnia 25 lutego 1958 r. o uregulowaniu stanu prawnego mienia pozostającego pod zarządem państwowym, Dz. U. nr 11, poz. 37.
Ustawa z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z
przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego, Dz. U. nr 17, poz. 71.
Ustawa z dnia 21 grudnia 1958 r. o szczególnym trybie ściągania zaległości z tytułu niektórych zobowiązań właścicieli nieruchomości wobec Państwa, Dz. U. nr 77, poz. 398.
Ustawa z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania, Dz. U. nr 32, poz. 160.
Ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. Prawo budowlane, Dz. U. nr 7, poz. 46.
Ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. o planowaniu przestrzennym, Dz. U. nr 7, poz. 47.
Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury, Dz. U. nr 10, poz. 48.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz. U. nr 16, poz. 93, ze zm.
Ustawa z dnia 23 czerwca 1971 r. o przejściu na osoby prawne Kościoła rzymskokatolickiego oraz innych Kościołów i związków wyznaniowych własności niektórych nieruchomości położonych na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Dz. U. nr 16, poz. 156.
Ustawa z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane, Dz. U. nr 38, poz. 229.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Dz. U. nr 29, poz. 154, ze zm.
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz. U. nr 137, poz. 887.
Rozporządzenia i inne akty o charakterze wykonawczym
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanem i zabudowaniu osiedli, Dz. U. nr 23, poz. 202.
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 20 stycznia 1945 r. w sprawie wykonania dekretu PKWN z dnia 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa, Dz. U. nr 4, poz. 16.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 maja 1946 r. wydane w porozumieniu z ministrami: Obrony Narodowej, Administracji Publicznej, Bezpieczeństwa Publicznego, Skarbu, Oświaty, Rolnictwa i Reform Rolnych, Leśnictwa, Przemysłu, Żeglugi i Handlu Zagranicznego, Aprowizacji i Handlu, Komunikacji, Poczt i Telegrafów, Odbudowy oraz Ziem Odzyskanych o określeniu osób, których majątek przechodzi na własność Państwa, Dz. U. nr 28, poz. 182.
Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 13 maja 1947 r. w sprawie przyznania mocy dowodowej księgom przeznaczonym do rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów, prowadzonym przez Polski Narodowy Kościół Katolicki, Dz. U. nr 41, poz. 203.
Rozporządzenie Ministrów: Ziem Odzyskanych, Administracji Publicznej, Rolnictwa i Reform Rolnych, Skarbu oraz Odbudowy z dnia 14 października 1947 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Leśnictwa w sprawie włączeń i wydzieleń z zapasu ziemi na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska, Dz. U. nr 70, poz. 433.
Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 6 sierpnia 1949 r. w sprawie wykonania dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. o zmianie niektórych przepisów prawa o stowarzyszeniach, Dz. U. nr 47, poz. 358.
Rozporządzenie Ministra Skarbu z dnia 5 lipca 1949 r. o obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych przez duchownych, Dz. U. nr 40, poz. 292.
Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 10 marca 1950 r. w sprawie przystosowania stowarzyszeń do przepisów Prawa o stowarzyszeniach, Dz. U. nr 9, poz. 98.
Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej, Rolnictwa i Reform Rolnych, Finansów i Budownictwa z dnia 27 kwietnia 1950 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie włączeń i wydzieleń z zapasu ziemi na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska, Dz. U. nr 23, poz. 201.
Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 10 marca 1950 r. w sprawie przystosowania stowarzyszeń do przepisów prawa o stowarzyszeniach, Dz. U. nr 9, poz. 98.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 1977 r. w sprawie uznania stowarzyszenia „Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej” za stowarzyszenie wyższej użyteczności, Dz. U. nr 34, poz. 149.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 1951 r. w sprawie zasad i trybu postępowania w zakresie przejmowania aptek na własność Państwa, Dz. U. nr 23, poz. 182.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 marca 1959 r. w sprawie prowadzenia ksiąg rachunkowych przez kościoły i inne związki wyznaniowe, Dz. U. nr 23, poz. 150.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 marca 1959 r. w sprawie zasad i trybu przejmowania nieruchomości na pokrycie niektórych zaległych zobowiązań wobec Państwa, Dz. U. nr 24, poz. 153.
Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki oraz Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 8 października 1970 r. w sprawie zatwierdzenia pod względem artystycznym niektórych projektów budowlanych, Dz. U. nr 26, poz. 211.
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 1990 r. w sprawie rozszerzenia zakresu celów Funduszu Kościelnego, Dz. U. nr 61, poz. 354.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 15 stycznia 1991 r. w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości. Dz. U. nr 10, poz. 35.
Uchwały
Uchwała Prezydium Rządu z dnia 27 września 1950 r. w sprawie rozdysponowania mienia nierolniczego na obszarze Ziem Odzyskanych i b. W. M. Gdańska na cele publiczne, M. P. nr A–106, poz. 1337.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 21 września 1949 r. w sprawie przejęcia na własność Państwa niektórych szpitali, Dz. U. nr A–68, poz. 884.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 21 września 1949 r. w sprawie przejęcia na własność przez związki samorządu terytorialnego niektórych szpitali utrzymywanych przez stowarzyszenia: „Polski Czerwony Krzyż” i „Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej” oraz przez kongregacje, związki, stowarzyszenia religijne i fundacje, M. P. nr A–68, poz. 905.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 21 września 1949 r. w sprawie przejęcia na własność przez związki samorządu terytorialnego niektórych szpitali utrzymywanych przez stowarzyszenia: „Polski Czerwony Krzyż” i „Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej” oraz przez kongregacje, związki, stowarzyszenia religijne i fundacje, M. P. nr A–68, poz. 885.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 27 maja 1950 r. w sprawie tymczasowego statutu Urzędu do Spraw Wyznań, M. P. nr A–78, poz. 905.
Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 8 czerwca 1972 r. o pięcioletnim planie społeczno-gospodarczego rozwoju kraju w latach 1971-1975, Dz. U. nr 22, poz. 157.
Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 19 października 1972 r. o perspektywicznym programie mieszkaniowym, M. P. nr 48, poz. 258.
Uchwała Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z dnia 12 września 1945 r. w sprawie konkordatu.
Uchwała nr 509 Prezydium Rządu z dnia 2 lipca 1955 r. w sprawie stosowania sankcji bankowych za nieuzgodnienie stanu rachunków bankowych, M. P. nr 65, poz. 853.
Uchwała nr 148 Rady Ministrów z dnia 7 listopada 1991 r. w sprawie statutu Funduszu Kościelnego, M. P. 1991 nr 39, poz. 279.
Zarządzenia
Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 26 kwietnia 1948 r. o powołaniu Tymczasowego Kolegium Rządzącego Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, M. P. nr 45, poz. 229.
Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 kwietnia 1948 r. w sprawie cofnięcia uznania udzielonego Dionizemu Waledyńskiemu jako metropolicie Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, M. P. nr 38, poz. 154.
Zarządzenie Ministra Skarbu z dnia 12 lipca 1949 r. o obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych przez duchownych, Dz. Urz. Min. Spraw. 1949 r. nr 24, poz. 152.
Zarządzenie Ministrów: Pracy i Opieki Społecznej, Oświaty oraz Administracji Publicznej z dnia 23 stycznia 1950 r. w sprawie wprowadzenia zarządu przymusowego zrzeszenia „Caritas”, M. P. nr 11, poz. 112.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 1951 r. w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 101, poz. 1477.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 27 stycznia 1953 r. w sprawie zmian w przepisach o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 21, poz. 273.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 8 kwietnia 1955 r. w sprawie zmian w przepisach o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 40, poz. 390.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 10 marca 1956 r. w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 29, poz. 390.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 1957 r. w sprawie uzupełnienia przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 54, poz. 343.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 2 stycznia 1961 r. w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 17, poz. 87.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1961 r. zmieniające zarządzenie z dnia 2 stycznia 1961 r. w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 2, poz. 4.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 1965 r. w sprawie zmiany przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 72, poz. 414.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 1968 r. w sprawie zmiany przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 1, poz. 1.
Zarządzenie dyrektora Urzędu do Spraw Wyznań z dnia 13 sierpnia 1971 r. w sprawie wykonania przepisów o przejściu na osoby prawne Kościoła Rzymskokatolickiego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych własności niektórych nieruchomości położonych na Ziemiach Zachodnich i Północnych, M. P. nr 44, poz. 284.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 25 października 1972 r. w sprawie przepisów o rachunkowości budżetowej, M. P. nr 49, poz. 261.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 18 czerwca 1974 r. w sprawie planów kont dla jednostek gospodarki uspołecznionej, M. P. nr 24, poz. 145.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 6 sierpnia 1975 r. zmieniające zarządzenie w sprawie planów kont dla jednostek gospodarki uspołecznionej, M. P. nr 26, poz. 164.
Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 grudnia 1978 r. w sprawie ustalenia i ogłoszenia statutu stowarzyszenia wyższej użyteczności „Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej”, M. P. 1979 nr 1, poz. 5.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 27 lutego 1982 r. zmieniające zarządzenie w sprawie planów kont dla jednostek gospodarki uspołecznionej, M. P. nr 9, poz. 60.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 9 kwietnia 1985 r. w sprawie planów kont jednostek gospodarki uspołecznionej, M. P. nr 12, poz. 95.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 15 października 1986 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ogólnych zasad prowadzenia rachunkowości przez jednostki gospodarki uspołecznionej oraz w sprawie planów kont jednostek gospodarki uspołecznionej, M. P. nr 35, poz. 270.
Zarządzenie Ministra Finansów z dnia 30 kwietnia 1988 r. zmieniające zarządzenie w sprawie planów kont jednostek gospodarki uspołecznionej, M. P. nr 15, poz. 128.
Orzecznictwo
Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego
Uchwała TK z dnia 19 września 1990 r., sygn. W 3/89, OTK 1990, nr 1, poz. 26.
Uchwała TK z dnia 20 lutego 1991 r. w sprawie wykładni art. 16 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego, sygn. W 5/90, OTK 1991, nr 1, poz. 18.
Uchwała TK z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wykładni art. 61 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, sygn. W 11/91, OTK 1992, nr 1, poz. 18.
Uchwała TK z dnia 16 kwietnia 1996 r. w sprawie ustalenia powszechnie obowiązującej wykładni art. 2 ust. 1 lit. e dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, sygn. W 15/95, OTK 1996, nr 2, poz. 13.
Wyrok TK z dnia 7 lipca 2007 r., sygn. SK 1/06, OTK 2007, nr 7, poz. 73.
Wyrok TK z dnia 2 grudnia 2009 r., sygn. U 10/07, OTK 2009, nr 11, poz. 163.
Postanowienie TK z dnia 1 marca 2010 r., sygn. P 107/08, OTK 2010, nr 3, poz. 27.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Orzeczenie SN z dnia 12 kwietnia 1954 r., sygn. II C 1003/53.
Orzeczenie SN z dnia 14 sierpnia 1957 r., sygn. 3 CR 385/57.
Orzeczenie SN z dnia 24 listopada 1958 r., sygn. 3 CR 91/58.
Orzeczenie SN z dnia 30 czerwca 1960 r., sygn. 4 CO 352/60, OSNCP 1960, nr 6, poz. 99.
Uchwała SN z dnia 24 stycznia 1968 r., sygn. III CZP 86/67, OSNCP 1968, nr 6, poz. 100.
Uchwała SN z dnia 7 sierpnia 1970 r., sygn. III CZP 35/70, OSNCP 1970, nr 10, poz. 169, „Nowe Prawo” 1972, nr 9, s.1400.
Uchwała SN z dnia 27 września 1991 r., sygn. III CZP 90/91, OSNCP 1991, nr 5, poz. 72.
Wyrok SN z dnia 6 marca 1997 r., sygn. III CK 393/97, OSP 1998, nr 10, poz. 171.
Wyrok SN z dnia 24 października 2003 r., sygn. III CK 36/02, Lex nr 151604.
Uchwała SN z dnia 17 lutego 2011 r., sygn. III CZP 121/10.
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
Wyrok NSA z dnia 5 października 1998 r., sygn. IV SA 1658/96, Lex nr 45898.
Wyrok NSA z dnia 2 września 2008 r., sygn. I OSK 929/06 [niepublikowane].
Uchwała NSA z dnia 10 stycznia 2011 r., sygn. I OPS 3/10 [niepublikowane].
Pozostałe źródła wydane drukiem
Aneks do punktu 2 Protokołu Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu Polski z 14 kwietnia 1959 r. [w:] Położenie prawne kościołów i związków wyznaniowych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, opr. E. Małkiewicz, S. Podemski, Warszawa 1962, s. 128; M. Fąka, Państwowe prawo wyznaniowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wybór tekstów źródłowych, Warszawa 1978, s. 31.
Druk nr 771, projekt senacki ustawy o zniesieniu Funduszu Kościelnego [w:] Fundusz Kościelny - za i przeciw, Relacja z konferencji w dniu 10 grudnia 2004 r., Warszawa 2005, s. 50–94.
Instrukcja w sprawie prowadzenia gospodarki finansowej przez kościoły garnizonowe [w:] P. Piontek, M. Wesołowski, Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945-1989, Warszawa 2006, s. 156–160.
Komunikat Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu i Episkopatu z dnia 2 grudnia 1956 r. [w:] Położenie prawne kościołów i związków wyznaniowych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, opr. E. Małkiewicz, S. Podemski, Warszawa 1962, s. 128; M. Fąka, Państwowe prawo wyznaniowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wybór tekstów źródłowych, Warszawa 1978, s. 32–33.
List Komisji Głównej Episkopatu Polski do Rządu w sprawie dekretów władz o zmianie przepisów prawa o stowarzyszeniach i zgromadzeniach z 21 września 1949 r. [w:] P. Raina, Kościół w PRL. Kościół Katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, t. 1: Lata 1945-1959, Poznań 1994, s. 181–184.
List Sekretarza Episkopatu bpa Z. Choromańskiego do Rządu w sprawie przejmowania przez Państwo nieruchomości kościelnych z 23 października 1950 r. [w:] P. Raina, Kościół w PRL. Kościół Katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, t. 1: Lata 1945-1959, Poznań 1994, s. 266–267.
AAN, UdSW, sygn. 127/14, Notatka z 12 lutego 1964 r. z narady w UdSW z naczelnikami wydziałów i instruktorami Urzędu [w:] B. Fijałkowska, Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: Lata 1964-1970, Olsztyn 2001, s. 57–65.
AAN, Wydział Admin. KC PZPR, sygn. 173, Ocena rozmów i spotkań z klerem parafialnym przy wydziale Administracyjnym KC PZPR, Warszawa 1966 [w:] B. Fijałkowska, Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: Lata 1964-1970, Olsztyn 2001, s. 305.
Odpowiedź na interpelację nr 3315 podsekretarza Stanu MSWiA Pawła Dakowskiego, ogłoszona w dniu 21 maja 2003 r. na 49. posiedzeniu Sejmu IV kadencji. Orzeczenie z dnia 3 września 2001 r. Komisji Regulacyjnej do Spraw Gmin
Wyznaniowych Żydowskich w Warszawie, sygn. W.KŻ-I-259/99 [w posiadaniu autora].
Podstawowe Prawo Kościoła Polskokatolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 5 lipca 1966 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 233–247.
Porozumienie między przedstawicielami Rządu RP i Episkopatu Polskiego z dnia 14 kwietnia 1950 r. [w:] Położenie prawne kościołów i związków wyznaniowych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, opr. E. Małkiewicz, S. Podemski, Warszawa 1962, s. 128; M. Fąka, Państwowe prawo wyznaniowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wybór tekstów źródłowych, Warszawa 1978, s. 27–31.
Prawo Wewnętrzne Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 28 stycznia 1968 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 233–247.
Protokół nr 171 posiedzenia Biura Politycznego w dniu 28 czerwca 1957 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 269–271.
Protokół nr 18 posiedzenia Biura Politycznego w dniu 13 sierpnia 1949 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 29–30.
Protokół nr 18 posiedzenia Sekretariatu Biura Organizacyjnego KC w dniu 26 czerwca 1950 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 46–48.
Protokół nr 203 posiedzenia Biura Politycznego w dniu 26 czerwca 1958 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 299–304.
Protokół nr 34 posiedzenia Biura Politycznego w dniu 28 grudnia 1966 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 386–387.
Protokół nr 36 posiedzenia Sekretariatu Biura Organizacyjnego w dniu 17 października 1950 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 65–69.
Protokół nr 49 posiedzenia Biura Politycznego w dniu 20 stycznia 1951 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 85–86.
Protokół nr 60 posiedzenia Biura Politycznego w dniu 12 października 1961 r. [w:] Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000, s. 346–348.
Protokół z I posiedzenia Kolegium UdSW [w:] B. Fijałkowska, Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: Lata 1964-1970, Olsztyn 2001, s. 260.
Regulamin Funduszu Kościelnego Generalnego Dziekanatu WP [w]: P. Piontek, M. Wesołowski, Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945-1989, Warszawa 2006, s. 154–155.Statut Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 26 maja 1966 r. [w:] W. Wysoczański,
Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 181–197.
Statut Kościoła Katolickiego Mariawitów w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 14 maja 1967 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 200–211.
Statut Kościoła Metodystycznego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 27 lutego 1969 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 215–228.
Statut Kościoła Starokatolickiego Mariawitów w PRL w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 26 kwietnia 1967 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 165–177.
Statut Muzułmańskiego Związku Religijnego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 12 stycznia 1969 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 270–277.
Statut Parafialny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 9 grudnia 1970 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 66–72.
Statut Polskiego Kościoła Chrześcijan Baptystów w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 19 października 1968 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 251–266.
Statut Wewnętrzny Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 26 lutego 1970 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 48–64.
Statut Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 31 lipca 1959 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 282–292.
Statut Zrzeszenia Wolnych Badaczy Pisma Świętego w Polsce w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 7 lutego 1966 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 326–338.
Statut Związku Religijnego Wyznania Mojżeszowego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 28 grudnia 1966 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 343–353.
Uchwała Konferencji Planarnej Episkopatu Polski z dnia 16 czerwca 1967 r. w sprawie bezprawnego nacisku władz wyznaniowo-oświatowych [w:] P. Raina, Kościół w PRL. Kościół Katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945-1989, t. 2: Lata 1960-1974, Poznań 1994, s. 434.
AAN, sygn. 185, Wytyczne polityki wyznaniowej na 1967 r. przy Wydziale Administracyjnym KC PZPR [w:] B. Fijałkowska, Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: Lata 1964-1970, Olsztyn 2001, s. 319.
Zasadnicze Prawo Wewnętrzne Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 26 kwietnia 1964 r. [w:] W. Wysoczański, Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971, s. 77–100.
Archiwalia
Archiwum Akt Nowych w Warszawie (dalej: AAN),
Urząd do Spraw Wyznań (dalej: UdSW)
Dowody księgowe Funduszu Kościelnego
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1951 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1952 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1953 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1954 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1955 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1956 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1957 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1958 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/34, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1959 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/35, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1960 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/35, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1961 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/36, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1962 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/36, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1963 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1964 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1965 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/38, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1966 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/39, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1967 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/40, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1968 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/40, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1969 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/41, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1970 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/41, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1971 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/42, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1972 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/43, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1973 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/44, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1974 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/46, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1975 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/47, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1976 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/48, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1977 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/50, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1978 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/52, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1979 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/52, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1980 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/53, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1981 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/54, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1982 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/10, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1983 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/11, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1984 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/12, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1985 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/13, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1986 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/14, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1987 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/15, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1988 rok.
AAN, UdSW, sygn. 112/1, Dowody księgowe Funduszu Kościelnego za 1989 rok.
Dotacje dla związków wyznaniowych
AAN, UdSW, sygn. 101/13, Dotacje dla Starokatolickiego Kościoła Mariawitów 1966–1985.
AAN, UdSW, sygn. 101/24, Dotacje Polskiej Rady Ekumenicznej w latach 1969–1988.
AAN, UdSW, sygn. 101/25, Dotacje dla Kościoła Chrystusowego w PRL.
AAN, UdSW, sygn. 113/1, Dotacje dla Kościoła Rzymskokatolickiego 1983–1989.
AAN, UdSW, sygn. 113/2, Dotacje dla Kościoła Prawosławnego 1982–1989.
AAN, UdSW, sygn. 113/3, Dotacje dla Kościoła Metodystycznego 1963–1990.
AAN, UdSW, sygn. 79/3, Dotacje dla Starokatolickiego Kościoła Mariawitów.
AAN, UdSW, sygn. 80/3, Dotacje dla Muzułmańskiego Związku Wyznaniowego.
AAN, UdSW, sygn. 113/6, Dotacje dla wyznań Mojżeszowych 1988–1989.
AAN, UdSW, sygn. 113/7, Dotacje dla Kościoła Zielonoświątkowego 1988.
AAN, UdSW, sygn. 101/31–32, Dotacje na seminaria i spotkania organizowane przez UdSW dla misjonarzy 1973–1989.
Budżet Funduszu Kościelnego
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1951 rok, s. 4.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1952 rok, s. 15.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1953 rok, s. 28.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1954 rok, s. 38.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1955 rok, s. 54.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1956 rok, s. 74.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1957 rok, s. 104.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Budżet (rozchód) Funduszu Kościelnego za 1958 rok, s. 140.
AAN, UdSW, sygn. 101/34, Budżet Funduszu Kościelnego za 1959 rok, s. 34.
AAN, UdSW, sygn. 101/35, Budżet Funduszu Kościelnego za 1960 rok, s. 40.
AAN, UdSW, sygn. 101/35, Budżet Funduszu Kościelnego za 1961 rok, s. 85.
AAN, UdSW, sygn. 101/36, Budżet Funduszu Kościelnego za 1962 rok, s. 43.
AAN, UdSW, sygn. 101/36, Budżet Funduszu Kościelnego za 1963 rok, s. 82.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Budżet Funduszu Kościelnego za 1964 rok, s. 47.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Budżet Funduszu Kościelnego za 1965 rok, s. 91.
AAN, UdSW, sygn. 101/38, Budżet Funduszu Kościelnego za 1966 rok, s. 43.
AAN, UdSW, sygn. 101/39, Budżet Funduszu Kościelnego za 1967 rok, s. 48.
AAN, UdSW, sygn. 101/40, Budżet Funduszu Kościelnego za 1968 rok, s. 42.
AAN, UdSW, sygn. 101/40, Budżet Funduszu Kościelnego za 1969 rok, s. 86.
AAN, UdSW, sygn. 101/41, Budżet Funduszu Kościelnego za 1970 rok, s. 48.
AAN, UdSW, sygn. 101/41, Budżet Funduszu Kościelnego za 1971 rok, s. 97.
AAN, UdSW, sygn. 101/42, Budżet Funduszu Kościelnego za 1972 rok, s. 52.
AAN, UdSW, sygn. 101/43, Budżet Funduszu Kościelnego za 1973 rok, s. 1.
AAN, UdSW, sygn. 101/44, Budżet Funduszu Kościelnego za 1974 rok, s. 47.
AAN, UdSW, sygn. 101/46, Budżet Funduszu Kościelnego za 1975 rok, brak strony.
AAN, UdSW, sygn. 101/47, Budżet Funduszu Kościelnego za 1976 rok, s. 45.
AAN, UdSW, sygn. 101/48, Budżet Funduszu Kościelnego za 1977 rok, s. 49.
AAN, UdSW, sygn. 101/50, Budżet Funduszu Kościelnego za 1978 rok, brak strony.
AAN, UdSW, sygn. 101/52, Budżet Funduszu Kościelnego za 1979 rok, s. 2.
AAN, UdSW, sygn. 101/52, Budżet Funduszu Kościelnego za 1980 rok, s. 49.
AAN, UdSW, sygn. 101/53, Budżet Funduszu Kościelnego za 1981 rok, s. 41.
AAN, UdSW, sygn. 101/54, Budżet Funduszu Kościelnego za 1982 rok, s. 35.
AAN, UdSW, sygn. 110/10, Budżet Funduszu Kościelnego za 1983 rok, brak strony.
AAN, UdSW, sygn. 110/11, Budżet Funduszu Kościelnego za 1984 rok, s. 38.
AAN, UdSW, sygn. 110/12, Budżet Funduszu Kościelnego za 1985 rok, s. 29.
AAN, UdSW, sygn. 110/13, Budżet Funduszu Kościelnego za 1986 rok, s. 27.
AAN, UdSW, sygn. 110/14, Budżet Funduszu Kościelnego za 1987 rok, brak strony.
AAN, UdSW, sygn. 110/15, Budżet Funduszu Kościelnego za 1988 rok, brak strony.
AAN, UdSW, sygn. 112/1, Budżet Funduszu Kościelnego za 1989 rok, brak strony.
Księgi rachunkowe Funduszu Kościelnego
AAN, UdSW, sygn. 101/34, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1959 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/34, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1960 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/35, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1961 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/36, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1962 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/36, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1963 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1964 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1965 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/38, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1966 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/39, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1967 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/40, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1968 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/40, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1969 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/41, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1970 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/41, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1971 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/42, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1972 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/43, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1973 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/44, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1974 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/46, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1975 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/47, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1976 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/48, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1977 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/50, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1978 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/52, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1979 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/52, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1980 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/53, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1981 rok.
AAN, UdSW, sygn. 101/54, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1982 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/10, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1983 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/10, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1984 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/12, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1985 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/13, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1986 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/14, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1987 rok.
AAN, UdSW, sygn. 110/15, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1988 rok.
AAN, UdSW, sygn. 112/1, Księga rachunkowa Funduszu Kościelnego za 1989 rok.
Pozostałe dokumenty
AAN, UdSW, sygn. 101/8, Nagrody dla Zrzeszenia Katolików „Caritas” w latach 1969–1988.
AAN, UdSW, sygn. 104/7, Notatka Dyrektora UdSW Jana Domaradzkiego w sprawie umorzenia niektórych pożyczek udzielonych z Funduszu Kościelnego w latach 1962–1983.
AAN, UdSW, sygn. 101/12, Pismo obywatela Warownego w sprawie udzielenia pomocy materialnej z powodu trudnej sytuacji materialnej po wystąpieniu z zakonu.
AAN, UdSW, sygn. 101/33, Statystyka kościołów w Polsce.
AAN, UdSW, sygn. 113/9, Zapomogi dla duchownych w latach 1973–1990.
AAN, UdSW, sygn. 8/1278, Protokół z narady wojewódzkich pełnomocników ds. przejęcia dóbr martwej ręki.
AAN, UdSW, sygn. 101/8, Notatki dyr. UdSW i kierowników WdSW.
AAN, UdSW, sygn. 113/3, Polecenie przelewu dotacji dla Kościoła Metodystycznego w Krakowie.
AAN, UdSW, sygn. 113/3, Pismo z dnia 26 marca 1963 r. Kościoła Metodystycznego w PRL do Funduszu Kościelnego (L.dz. 10/63).
AAN, UdSW, sygn. 101/38, Notatka kierownika UdSW w sprawie udzielenia pomocy obywatelowi M.
AAN, UdSW, sygn. 101/8, Nagrody noworoczne dla członków kierownictw kościołów chrześcijańskich, czołowych działaczy ekumenicznych i zasłużonych działaczy Zarządów Głównych ZK „Caritas” i Społecznego Towarzystwa Polskich Katolików (STPK).
AAN, UdSW, sygn. 101/53, Zapomoga emerytalna dla A. Nowaka.
AAN, UdSW, sygn. 74/2, Notatka J. Sztachelskiego z dnia 21 marca 1959 r.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Statystyka Kościołów i związków religijnych nierzymskokatolickich 1956–1963.
AAN, UdSW, sygn. 101/42, Notatka kierownika UdSW w sprawie nadania zapomogi doraźnej, s. 47.
AAN, UdSW, sygn. 101/37, Notatka Dyrektora UdSW z dnia 16 października 1964 roku, s. 36.
AAN, UdSW, sygn. 101/42, Notatka kierownika WdSW (Olsztyn) o sposobie załatwiania spraw emerytalnych zakonnic.
Literatura
Adamczuk L., Mironowicz A., Kościół Prawosławny w Polsce dawniej i dziś, Warszawa 1993.
Adamczuk L., Zdaniewicz W., Kościół Katolicki w Polsce 1918-1990. Rocznik statystyczny, Warszawa 1991.
Aparat ucisku na Lubelszczyźnie w latach 1944-1956 wobec duchowieństwa katolickiego, red. Z. Zieliński, Lublin 2000.
Bach T., Ubezpieczenie społeczne osób duchownych i zakonnych w PRL (1945-1989), „Kościół i Prawo” 1998, t. 13, s. 55–68.
Bankowicz B., Dudek A., Ze studiów nad dziejami Kościoła i katolicyzmu w PRL, Kraków 1996.
Bankowicz B., Komisja Księży przy ZBoWiD, „Chrześcijanin w Świecie” 1994, nr 1, s. 173–190.
Bar W., Działalność charytatywno-opiekuńcza [w:] Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, Lublin 2000, s. 402–415.
Bartyzel J., Konserwatyzm bez kompromisu. Studium z dziejów zachowawczej myśli politycznej w Polsce w XX wieku, Toruń 2002.
Bendza W., Regulacja kościelnych spraw majątkowych na przykładzie Kościoła prawosławnego w Polsce, Warszawa 2009.
Bębnik G., Opór, współpraca, symbioza. Dylematy zwierzchników Kościołów protestanckich w Polsce południowej wobec władz komunistycznych [w:] Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa–Katowice 2010, s. 59–84.
Bębnik G., Od „Górala” do „Gustawa” – zwierzchnicy kościoła ewangelicko-augsburskiego na Górnym Śląsku wobec aparatu bezpieczeństwa w świetle dokumentów z archiwów Instytutu Pamięci Narodowej (szkic problemu), „Biuletyn IPN” 2008, seria: Aparat represji w Polsce Ludowej w latach 1944–1989, nr 1, s. 51.
Bernaciński Ł., Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w XXI w., „Łódzkie Studia Teologiczne” 2019, nr 3, s. 49–60.
Bernaciński Ł., Finansowanie związków wyznaniowych ze środków publicznych w Polsce. Fundusz Kościelny, Łódź 2017.
Białecki K., Kościół Narodowy w Polsce w latach 1944-1965, Poznań 2003.
Białecki K., Lepsi katolicy? Ingerencja organów państwa w życie Kościoła Polskokatolickiego w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku, „Biuletyn IPN” 2004, nr 3(38), s. 32–41.
Białecki K., Podstawowe założenia polityki wyznaniowej władz PRL wobec mniejszościowych wspólnot religijnych [w:] Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa–Katowice 2010, s. 13–28.
Biliński K., Mariawici płoccy wobec polityki PRL w latach 1964-1966 [w:] Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa–Katowice 2010, s. 103–116.
Borecki P., Likwidacja Funduszu Kościelnego i komisji regulacyjnych: analiza krytyczna, „Przegląd Religioznawczy” 2012, nr 1, s. 105–121.
Brożyniak A., Ziobroń R., Prawosławie w Bieszczadach po II wojnie światowej [w:] Bieszczady w Polsce Ludowej 1944–1989, red. J. Izdebski, K. Kaczmarski, M. Krzysztofiński, Rzeszów 2009.
Bryk P., Historia powstania Kościołów Chrystusowych i ich funkcjonowania na ziemiach polskich na przykładzie Kościoła Chrystusowego w Rzeczypospolitej Polskiej, „Ex Nihilo” 2014, nr 1(11), s. 11–27.
Brzechczyn K., Zabiegi o odzyskanie prawa do użytkowania budynków kościelnych w Poznaniu i w Kaliszu. Przyczynek do relacji władze PRL a Polski Kościół
Chrześcijan Baptystów [w:] Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa–Katowice 2010, s. 159–182.
Burda A., Rozwój ustroju politycznego Polski Ludowej, Warszawa 1967.
Car S., Nowa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1935.
Chmiel A., Prasa krajów socjalistycznych o orędziu biskupów polskich do biskupów niemieckich i obchodach Millennium [w:] Millennium polskie. Walka o rząd dusz, red. C. Wilanowski, Warszawa 2002.
Cioch H., Fundacje w ujęciu prawa polskiego na tle prawnoporównawczym, Lublin 1995.
Cisowska-Mleczek K., Fundusz kościelny na tle innych funduszy sektora finansów publicznych, „Studia Prawnicze. Rozprawy i materiały” 2005, nr 1, s. 85–102.
Cywiński B., Ogniem próbowane. Z dziejów najnowszych Kościoła katolickiego w Europie Środkowo-Wschodniej, t. 1: Korzenie tożsamości, Warszawa 1993; t. 2: …i was prześladować będą, Warszawa 1994.
Czajko E., Kościół Zielonoświątkowy w Polsce, Warszawa 1991.
Czohara A., Podstawy prawne zadań Funduszu Kościelnego w III RP [w:] Pro bono Reipublicae. Księga Jubileuszowa Profesora Michała Pietrzaka, red. P. Borecki, A. Czohara, T. J. Zieliński, Warszawa 2009, s. 199–212.
Czuryk M., Źródła finansowania działalności charytatywnej Kościołów i innych związków wyznaniowych [w:] Finansowanie kościołów i innych związków wyznaniowych, red. P. Sobczyk, K. Warchałowski, Warszawa 2013, s. 233–250.
Dembski K., Osobowość prawna Kościoła Katolickiego w PRL, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1981, nr 3, s. 1–20.
Dębiński J., Sytuacja materialna Kościoła rzymskokatolickiego w II Rzeczypospolitej, „Prawo-Administracja-Kościół” 2003, nr 3, s. 81–111.
Dlugoš F., Funkcjonowanie diecezji spiskiej w warunkach systemu totalitarnego w latach 1948-1989, Lublin 2003.
Dokumenty do dziejów PRL. Aparat bezpieczeństwa w latach 1944-1956. Taktyka, strategie, metody. Lata 1948-1949, opr. A. Paczkowski, Warszawa 1996.
Dokumenty do dziejów PRL. Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, opr. A. Dudek, A. Kochański, K. Persak, Warszawa 2000.
Dominiczak H., Halaba R., Walichnowski T., Z dziejów politycznych Polski 1944-1984, Warszawa 1984.
Dominiczak H., Organy bezpieczeństwa PRL w walce z Kościołem katolickim 1944-1990 w świetle dokumentów MSW, Warszawa 2000.
Dubiel S., Uprawnienia majątkowe Kościoła katolickiego w Polsce w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, Konkordatu z 1993 roku i ustaw synodalnych, Lublin 2007.
Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2003.
Dudek A., Kochański A., Persak K., Centrum władzy. Protokoły posiedzeń kierownictwa PZPR. Wybór z lat 1949-1970, Warszawa 2000.
Dudek A., O działaniach antykościelnych władz PRL w latach 1958-1966, „Chrześcijanin w Świecie” 1994, nr 1, s. 191–204.
Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945-1970, Kraków 1995.
Dudek A., Polityka władz Polski Ludowej wobec Kościoła katolickiego - trwanie i zmiana [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 13–23.
Dudek A., Pytel G., Bolesław Piasecki. Próba biografii politycznej, Londyn 1990.
Dudra S., Kościół Prawosławny na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski po II wojnie światowej, Zielona Góra 2004.
Działocha K., Trzciński J., Zagadnienie obowiązywania Konstytucji marcowej w Polsce Ludowej 1944-1952, Warszawa 1977.
Dzięga A., Represje karne w PRL wobec osób duchownych i konsekrowanych - pracowników KUL [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 325–337.
Dziobek-Romański J., Działalność Ministra Administracji Publicznej w zakresie uznania niekatolickich związków wyznaniowych w latach 1945-1950, „Prawo-Administracja-Kościół” 2001, nr 1, s. 129–151.
Dziobek-Romański J., Pozycja prawna Kościoła katolickiego w latach 1944-1989 [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 145–178.
Dziobek-Romański J., Uznawanie związków religijnych w Polsce (1944-1989) narzędziem dyskryminacyjnej polityki władz, Lublin 2004.
Dziobek-Romański J., Zasady uznawania związków religijnych w prawie polskim w latach 1944-1989, „Roczniki Nauk Prawnych” 2000, z. 2, s. 37–70.
Dziurok A., Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945-1989, Warszawa 2004.
Fałszerstwa wyborcze 1947. Dokumenty fałszerstw wyborczych w Polsce w roku 1947, oprac. M. Adamczyk, J. Gmitruk, Warszawa 2000.
Fąka M., Państwowe prawo wyznaniowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wybór tekstów źródłowych, Warszawa 1978.
Ferrari S., Państwo i Kościół we Włoszech [w:] Państwo i kościół w krajach Unii Europejskiej, red. G. Robbers, tłum. J. Łopatowska Rynkowska, M. Rynkowski, Wrocław 2007, s. 391–406.
Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 1: 1944-1955, Olsztyn 1999.
Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 1: 1956-1963, Olsztyn 2000.
Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: 1964-1970, Olsztyn 2001.
Fira A., Regulacja prawna stosunków między Kościołem i państwem w Jugosławii, „Państwo i Prawo” 1986, z. 4, s. 47–55.
Gabryl S., Rozdział Kościoła od Państwa, Warszawa 1952.
Gajl N., Fundusz [w:] Wielka encyklopedia prawa, red. E. Smoktunowicz, Warszawa 2000, s. 250.
Gerent P., Prawosławie na Dolnym Śląsku w latach 1945–1989, Toruń 2007.
Godlewski J., Kościół rzymskokatolicki w Polsce wobec sekularyzacji życia publicznego (1944-1974), Warszawa 1977.
Godlewski J., Stosunek państwa do Kościołów i obywateli wierzących w Niemieckiej Republice Demokratycznej, „Państwo i Prawo” 1970, z. 6, s. 956–976.
Godlewski J., Współczesne problemy laicyzacji [w:] Polityka wyznaniowa. Tło-warunki-realizacja, red. W. Mysłek, M. T. Staszewski, Warszawa 1975, s. 288–329.
Godlewski J., Założenia polityki wyznaniowej w PRL, Warszawa 1984.
Gołębiowski S., Uwagi o reformie rolnej dóbr kościelnych w Polsce przedwrześniowej, „Państwo i Prawo” 1967, z. 6, s. 986–988.
Goryczko E., Autonomia i samorządność związków wyznaniowych w Polsce Ludowej, Tarnów 2005.
Górowska B., Rydlewski G., Regulacje prawne stosunków wyznaniowych w Polsce, Warszawa 1992.
Górowska B., Wstęp do Konstytucji [w:] Konstytucja Ludowej Socjalistycznej Republiki Albanii uchwalona 28 grudnia 1976 r., Warszawa 1978, s. 3–14.
Górski G., Wokół genezy PRL, Toruń 2001.
Grajewski A., Kompleks Judasza. Kościół zraniony, Chrześcijanie w Europie Środkowo- Wschodniej między oporem a kolaboracją, Poznań 1999.
Gryz R., Państwo a Kościół w Polsce 1945-1956 na przykładzie województwa kieleckiego, Kraków 1999.
Grzelak E., Z problematyki stosunku państwa do kościoła, Warszawa 1973.
Grześkowiak A., Prawo karne instrumentem walki z Kościołem w latach 1944-1956 [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 47–99.
Grzybowski S., Glosa do orzeczenia SN z dnia 18 kwietnia 1963, sygn. I CR 223/63, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1965, nr 1, poz. 6.
Herbet A., Projekt stanowiska Sejmu w sprawie skargi konstytucyjnej (sygn. akt SK 41/09) dotyczącej ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, „Zeszyty Prawnicze BAS” 2010, Rok VII 2(26).
Hlinka A., Sila słabych a slabost silnych, Bratislava 1990.
Iordache R., Church and State [w:] Law and Religion in Post-Communist Europe, Leuven–Paris–Dudley 2003, s. 241, 250-252.
Illés P., Czy obcięte drzewo zazieleniło się? (Kościół węgierski w okresie miękkiej dyktatury Jrnosa Krdrra) [w:] Między integracją a komunizmem. Społeczeństwa i Kościoły Europy Środkowej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, 8–9 czerwca 2001, Szczecin, red. K. Kowalczyk, Tuchów 2001, s. 40–47.
Isakowicz-Zaleski T., Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej, Kraków 2006.
Jach A., Rozdział Kościoła od państwa jako przejaw sowietyzacji życia społecznego w Polsce w latach 1944-1956 [w:] Związek Radziecki wobec krajów Europy Środkowej i Wschodniej 1920-1991, red. J. Diec, A. Tyszkiewicz, Kraków 2004, s. 102–116.
Janowski W., Kochański A., Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948–1990, red. Krzysztof Persak, Warszawa 2000.
Jarosiewicz M., Państwowa własność nieruchomości rolnych [w:] Prawo rolne, red. M. Jarosiewicz, K. Kozikowska, Kraków 2007, s. 118–119.
Jaworska K., Kardynał Bolesław Kominek jako wybitna postać Kościoła katolickiego w Polsce [w:] Zakony żeńskie w PRL. Studia i materiały do historii najnowszej żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2008, s. 89–105.
Jurčišin F., Reforma prawa własności i proces zwrotu majątku Kościoła Rzymskokatolickiego w Słowacji po 1989 r., „Prawo-Administracja-Kościół” 2000, nr 4.
Kaczmarczyk R., Status prawny i faktyczny muzułmańskich związków wyznaniowych w Polsce, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2016, t. 16, s. 265–268.
Karczmarek E., Interpretacja prawa lokalowego narzędziem walki władz komunistycznych z zakonami [w:] Zakony żeńskie w PRL. Prawo instrumentem walki władz komunistycznych z Kościołem i zakonami w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2009, s. 67–85.
Kaczmarek E., Specyfika sytuacji zakonów na Ziemiach Zachodnich- organizacja i przebieg akcji X2 [w:] Zakony żeńskie na Śląsku w XIX i XX wieku, red. W. Musialik, Opole 2006, s. 120–134.
Kaczmarska P., „Rocznik Archiwalno-Historyczny CAW” 3(30).
Kaleta P., Problemy prawne likwidacji Funduszu Kościelnego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2012, t. 15, s. 255–274.
Kallas M., Lityński A., Historia ustroju i prawa Polski Ludowej, Warszawa 2003.
Kamiński Marek, Kościół Zielonoświątkowy w Polsce w latach 1988-2008: Studium historyczno-ustrojowe, Warszawa 2012.
Kaplan K., Stat a Cirkev v Ceskoslovensku, Brno 1993.
Kąkol K., Kościół w PRL. Elementy ewolucji doktryny, Warszawa 1985.
Kaźmierczak P., Klub Inteligencji Katolickiej w Krakowie w latach 1956-1989, Kraków 2009.
Kiryłowicz S., Staszewski M. T., Mniejszości wyznaniowe w PRL [w:] Polityka wyznaniowa. Tło-warunki-realizacja, red. W. Mysłek, M.T. Staszewski, Warszawa 1975, s. 288–329.
Kłaczkow J., Główne problemy w relacjach Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego z władzami Polski Ludowej w latach sześćdziesiątych [w:] Władze PolskiLudowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa– Katowice 2010.
Kładoczny P., Prawo jako narzędzie represji w Polsce Ludowej (1944-1956). Prawna analiza kategorii przestępstw przeciwko państwu, Warszawa 2004. Kochański A., Polska 1944-1991. Informator historyczny, t. 2, Warszawa 1996.
Konopka H., Religia w szkołach Polski Ludowej. Sprawa nauczania religii w polityce państwa (1944-1961), wyd. II, Białystok 1997.
Kostewicz T., Wykonanie kary więzienia wobec osób duchownych i konsekrowanych w latach 1944-1956 [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 165–263.
Kościół Katolicki w czasach komunistycznej dyktatury. Między bohaterstwem a agenturą, red. R. Terlecki, J. Szczepaniak, Kraków 2008.
Kościół Katolicki w czasach komunistycznej dyktatury. Między bohaterstwem a agenturą, Studia i materiały, t. 2, red. J. Szczepaniak, M. Lasota, Kraków 2008.
Kowalczyk K., Rozważania o działalności „księży patriotów” w województwie szczecińskim (1950-1955) [w:] Ziemie zachodnie i północne Polski w okresie stalinowskim, red. Cz. Osękowski, Zielona Góra 1999, s. 145–157.
Kowalczyk K., W rywalizacji o „rząd dusz”. Kościół rzymskokatolicki - Kościół Polskokatolicki - państwo na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-47 [w:] Między integracją a komunizmem. Społeczeństwa i Kościoły Europy Środkowej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, 8–9 czerwca 2001, Szczecin, red. K. Kowalczyk, Tuchów 2001, s. 97–105.
Kozieł D., Nazaretanki w Komańczy pod „opieką” służb bezpieczeństwa 1955-1956 [w:] Zakony żeńskie w PRL. Studia i materiały do historii najnowszej żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2008, s. 35–51.
Kozłowski J., Langner J., Zagajewski T., Atlas wyznań w Polsce, Warszawa 1989.
Krasowski K., Koncepcje regulacji stosunków między państwem a Kościołem Katolickim w Polsce w latach 1945-1952 i ich realizacja [w:] Vetera novis augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, t. 1, red. S. Grodziski, D. Malec, A. Karabowicz, M. Stus, Kraków 2010.
Krasowski K., Państwo a Kościół Katolicki w Polsce 1945-1955, Poznań 1997.
Krawczak T., Centralne władze partyjno-rządowe wobec Millenium [w:] Z Archiwum Akt Nowych. Millenium polskie. Walka o rząd dusz, Warszawa 2002.
Krawczyk M., Organy państwowo-partyjne odpowiedzialne za wytyczanie i realizowanie polityki wyznaniowej PRL, „Zeszyty Naukowe UPH w Siedlcach”, seria: Administracja i Zarządzanie (16)2011, s. 211–215.
Krawczyk M., Urząd do Spraw Wyznań a kwestia własności kościelnych majątków poniemieckich na ziemiach Zachodnich i Północnych, „Zeszyty Naukowe UPH w Siedlcach”, seria: Administracja i Zarządzanie (100)2014, s. 122–123.
Krukowski J., Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych, Lublin 2000.
Krukowski J., Kościół wobec reżymu komunistycznego w Polsce, „Kościół i Prawo” 1992, t. 10, s. 9–32.
Krukowski J., Osobowość cywilnoprawna Kościoła katolickiego w Polsce (1918-1980), „Roczniki Nauk Społecznych” 9(1981), s. 253–272.
Krukowski J., Podstawy prawne finansowania instytucji Kościoła Katolickiego i innych związków wyznaniowych w Polsce na początku XXI wieku [w:] Lex Tua Veritas. Księga pamiątkowa dedukowana Jego Magnificencji Księdzu Profesorowi Janowi Maciejowi Dyduchowi z okazji 70. rocznicy urodzin, red. S. Koperek, J. Mastalski, J. Mączka, M. Ostrowski, J. Szczurek, J. Wólczański, W. Zuziak, Kraków 2010, s. 467–477.
Krukowski J., Porozumienia pomiędzy przedstawicielami Rządu i Episkopatu Polski z 1950 i 1956 r. Znaczenie i realizacja [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 71–98.
Krukowski J., Problematyka osobowości prawnej Kościoła katolickiego w relacji do państwa, „Rocznik Teologii Katolickiej” 1978, z. 5, s. 119–137.
Krukowski J., Represyjność prawa polskiego w zastosowaniu do Kościoła katolickiego w latach 1944-1956, „Roczniki Nauk Prawnych” 1999, z. 2, s. 5–22.
Krzysztofek K., Położenie prawne i działalność nierzymskokatolickich Kościołów i związków wyznaniowych w Krakowie w latach 1945-1970, Kraków 2018.
Krzysztofiński M., Sychowicz K., W kręgu „Bizancjum”, „Aparat represji w Polsce Ludowej (1944–1989)” 2008, nr 1, s. 86.
Kulicki T., Kilka uwag na tle stosowania dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (część I), „Temidium” 2017, t. 3, s. 27–28.
Kupczewska J., Likwidacja przedszkoli zakonnych w Małopolsce w świetle materiałów służb bezpieczeństwa z 1962 r. [w:] Zakony żeńskie w PRL. Studia i materiały do historii najnowszej żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2008, s. 51–75.
Kuta C., Działacze i pismaki. Aparat bezpieczeństwa wobec organizacji katolików świeckich w Krakowie latach 1957-1989, Kraków 2009.
Langer T., Państwo a nierzymskokatolickie związki wyznaniowe w Polsce Ludowej, Poznań 1967.
Law and Religion in post – communist Europe, red. S. Ferrari, W. Cole Durham, and Elizabeth A. Sewell, Leuven, Belgium: Peeters, 2003.
Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989, t. 1, red. J. Myszor, Warszawa 2002.
Lenin W., Dzieła wszystkie, t. 12, Warszawa 1985.
Lesiński A., Służba wojskowa kleryków w PRL (1959-1980), Olsztyn 1995.
Lityński A., Historia Prawa Polski Ludowej, Warszawa 2005.
Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.
Łatyński M., Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002.
Łuczak P., Ks. płk Wacław Pyszkowski – Generalny Dziekan Wojska Polskiego 1947-1950, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2008, nr 41/1, s. 119–136.
Łyko Z., Kościół Adwentystów Dnia Siódmego. Historia, nauka, ustrój, posłannictwo, Warszawa 2000.
Małkiewicz E., Podemski S., Położenie prawne Kościołów i związków wyznaniowych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu na dzień 1.X. 1960 r., Warszawa 1960.
Marek R., Kościół rzymskokatolicki wobec ziem zachodnich i północnych, Warszawa 1976.
Markiewicz S., Mniejszości wyznaniowe wobec obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego Milenium chrześcijaństwa, Warszawa 1966.
Markiewicz S., Państwo i Kościół w Polsce, Warszawa 1984.
Markiewicz S., Władysława Gomułki koncepcja polityki wyznaniowej [w:] Działalność Władysława Gomułki. Fakty, wspomnienia i opinie, red. W. Namiotkiewicz, Warszawa 1985, s. 423–487.
Marszałek J., Nieudana próba kolektywizacji rolnictwa polskiego w latach 1948-1956 [w:] Studia historyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Czesławowi Rajcy, red. A. Wiśniewski, Lublin 1995.
Mazanowski J., Kościelny majątek nieruchomy, Warszawa 1968.
Mazurkiewicz D., Działania Wydziału do Spraw Wyznań w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego w latach 1950-1972. Studium prawno-historyczne, Lublin 2007 [mps BKUL].
Menke M., Proces kształtowania nowego modelu relacji pomiędzy Kościołem a Państwem w Republice Czeskiej po wyrównaniu majątkowym, „Kościół i Prawo” 2014, 3(16) nr 1, s. 209–213.
Merker A., Wystąpienie na konferencji [w:] Fundusz Kościelny – za i przeciw. Relacja z konferencji w dniu 10 grudnia 2004 roku, Warszawa 2005, s. 18–23.
Mezglewski A., Dyskryminacyjne działania władz oświatowych i lokalowych wobec Gimnazjum Biskupiego w Lublinie w latach 1944-1962 [w:] Historia et Ius. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Henryka Karbownika, red. A. Dębiński, G. Górski, Lublin 1998, s. 469–490.
Mezglewski A., Ograniczanie przez władze państwowe działalności szkolnictwa wyznaniowego w latach 1948-1964 jako przejaw instrumentalizacji prawa na poziomach jego stanowienia i stosowania [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 235–263.
Mezglewski A., Prawne i faktyczne formy dyskryminacji zgromadzeń zakonnych w okresie PRL w dziedzinie oświaty [w:] Zakony żeńskie w PRL. Prawo instrumentem walki władz komunistycznych z Kościołem i zakonami w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2009, s. 11–21.
Mezglewski A., Spór o wygaśnięcie konkordatu polskiego z 1925 roku, „Roczniki Nauk Prawnych” 1998, nr 8, s. 325–341.
Mezglewski A., Szkolnictwo wyznaniowe w Polsce w latach 1944-1980, Lublin 2004.
Mezglewski A., Wywłaszczenie nieruchomości szkolnej Gimnazjum Biskupiego w Lublinie w 1966 r., „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2001, t. 3, s. 101–114.
Micewski A., Kardynał Wyszyński Prymas i mąż stanu, Warszawa 1983.
Micewski A., Kościół-Państwo 1945-1989, Warszawa 1994.
Micewski A., Współrządzić czy nie kłamać? PAX i Znak w Polsce 1945-1976, Paryż 1978.
Michalak R., Kościoły protestanckie i władze partyjno-państwowe w Polsce (1945-1956), Warszawa 2002.
Michalak R., Polityka wyznaniowa państwa polskiego wobec mniejszości religijnych w latach 1945–1989, Zielona Góra 2014.
Millenium Polskie. Walka o rząd dusz, red. C. Wilanowski, Warszawa 2002.
Mirek A., Siostry zakonne w obozach pracy w PRL w latach 1954-1956, Lublin 2009.
Mironczuk J., Polityka państwa wobec Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w Polsce (1947-1989), Warszawa 2006.
Mironczuk J., Świadkowie Jehowy wobec władz Polski Ludowej - geneza kontestacji [w:] Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa–Katowice 2010, s. 85–102.
Misztal H., Divide et impera. Niszczenie struktur kościelnych i represje wobec duchownych w Polsce jako jedna z metod walki systemu stalinowskiego z religią [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 23–47.
Misztal H., Komisja Wspólna [w:] Encyklopedia Katolicka, t. 9, Lublin 2002, kol. 458–459.
Misztal H., Mezglewski A., Zakres kompetencji, styl działania i cele Urzędu do Spraw Wyznań [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 33–71.
Misztal H., Okres 1945-1989 [w:] Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, P. Stanisz, Lublin 2003, s. 128–164.
Misztal H., Polskie prawo wyznaniowe, t. 1: Zagadnienia wstępne. Rys historyczny, Lublin 1996.
Misztal, H., Stanisz, P. Działalność Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu i Episkopatu w latach 1949-1989 [w:] Vetera novis augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, t. 1, red. S. Grodziski, D. Malec, A. Karabowicz, M. Stus, Kraków 2010, s. 763–770.
Moravčiková M., Państwo i kościół w Republice Słowacji [w:] Państwo i Kościół w krajach Unii Europejskiej, red. G. Robbers, tłum. J. ŁopatowskA-Rynkowska, M. Rynkowski, s. 323–345.
Mysłek W., Kościół Katolicki w Polsce w latach 1918-1939. Zarys historyczny, Warszawa 1966.
Mysłek W., Polityka wyznaniowa Polski Ludowej [w:] Polityka wyznaniowa. Tło-warunki- realizacja, red. W. Mysłek, M. T. Staszewski, Warszawa 1975, s. 237–287.
Myszor A. (red.), Leksykon duchowieństwa represjonowanego w PRL w latach 1945-1989, t. 3, Warszawa 2006.
Niewieczerzał Jan ks. [w:] J. Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 217.
Noszczak B., Antykościelna międzynarodówka. Współpraca polskiego Urzędu do Spraw Wyznań z jego odpowiednikami w państwach „demokracji ludowej” (1954-1962), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2019, nr 1, s. 406–436.
Noszczak B., Międzynarodówka antykościelna. Współpraca polskiego Urzędu do spraw Wyznań z jego odpowiednikami w państwach komunistycznych (1954-1989) – preliminaria badawcze, Warszawa 2020.
Nowakowski A., Administracja spraw wyznaniowych w powojennej Polsce, „Kościół i Prawo” 1998, t. 13, s. 29–33.
Olszówka M., Konstytucja PRL a system źródeł prawa wyznaniowego do 1989 roku, Warszawa 2016, s. 55–56.
Operacja: zniszczyć Kościół, red. F. Musiał, J. Szarek, Kraków 2007.
Ordon M., Bezprawne przejęcie przez władze komunistyczne majątku Stowarzyszenia „Opieka nad Dziewczętami pod wezwaniem św. Józefa” w Krakowie, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2001, t. 2, s. 127–148.
Ordon M., Prawo o stowarzyszeniach jako instrument antykościelnej polityki władz komunistycznych w okresie Polski Ludowej – zarys problemu, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2002, t. 4, s. 91–108.
Ordon M., Prawo o stowarzyszeniach jako instrument represji wobec zgromadzeń zakonnych w okresie Polski Ludowej [w:] Zakony żeńskie w PRL. Prawo instrumentem walki władz komunistycznych z Kościołem i zakonami w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2009, s. 85–113.
Ordon M., Represje władz komunistycznych wobec lubelskiej placówki Zgromadzenia Sług Jezusa, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2000, t. 1, s. 117–142.
Orlicki J., Szkice z dziejów stosunków polsko-żydowskich 1918-1949, Szczecin 1983, s. 247–249.
Orszulik A., Czas przełomu. Notatki z rozmów z władzami PRL w latach 1981-1989, Warszawa–Ząbki 2006.
Orzeszyna K., Podstawy relacji między państwem a Kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej, Lublin 2007.
Osękowski C., Wybory do Sejmu z 19 stycznia 1947 roku w Polsce, Poznań 2000.
Osuchowski J., Niektóre problemy dotyczące statusu prawnego Kościoła rzymskokatolickiego w PRL, „Państwo i Prawo” 1988, z. 3, s. 102–112.
Osuchowski J., Państwo ludowe a Kościół rzymskokatolicki w Polsce w latach 1944-1948, Warszawa 1981.
Osuchowski J., Rozdział Kościoła od państwa, Warszawa 1967.
Owczarek S., Być zaangażowanym - być księdzem, Warszawa 1982.
Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski 1939-1989, Warszawa 1995.
Pater J., Rola kardynała Bolesława Kominka w przygotowaniu Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich [w:] Zakony żeńskie w PRL. Studia i materiały do historii najnowszej żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2008, s. 105–115.
Pelc P., Kwestia zwrotu mienia kościelnych osób prawnych w świetle ustawy o stosunku
państwa do Kościoła Katolickiego w RP, „Prawo Kanoniczne” 1995, z. 1–2, s. 103–137.
Pernal M., Ocena skutków finansowych wejścia w życie Konkordatu [w:] Konkordat Polski 1993. Wybór materiałów źródłowych z lat 1993-1996, red. B. Górowska, Cz. Janik, Warszawa 1997, s. 405–409.
Peteva J., Church and State in Bulgaria [w:] Law and Religion in Post-Communist
Europe, Leuven–Paris–Dudley 2003, s. 38–39.
Piątek T., Piątek J., Starokatolicyzm, seria: Religie Świata, Warszawa 1987.
Pietrzak M., Dobra martwej ręki [w:] Wielka encyklopedia prawa, red. E. Smoktunowicz, Białystok–Warszawa 2000, s. 163.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2005.
Piontek P., Wesołowski M., Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945-1989, Warszawa 2006.
Piotrowski M., Ludzie bezpieki w walce z narodem i Kościołem. Służba Bezpieczeństwa w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1944-1978 - Centrala, Lublin 2000.
Piotrowski P., Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 2: 1956-1975.
Piotrowski S., Konkordat zawarty ze Stolicą Apostolską przestał obowiązywać jako wewnętrzna ustawa krajowa, „Państwo i Prawo” 1947, z. 12, s. 3–8.
Piszcz-Czapla M., Kryteria wydatkowania środków Funduszu Kościelnego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2009, t. 12, s. 341–353.
Podoski B., Prace nad konstytucją kwietniową, „Niepodległość” 1979, t. 12, s. 184–198.
Poniński A., Represje wobec duchowieństwa i sióstr zakonnych w diecezji włocławskiej w latach 1945-1956 [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 337–382.
Popek L., Represje wobec Kościoła katolickiego na Lubelszczyźnie w latach 1944-1956 w świetle dokumentów w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie [w:] Aparat ucisku na Lubelszczyźnie w latach 1944-1956 wobec duchowieństwa katolickiego, red. Z. Zieliński, Lublin 2000, s. 109–117.
Propaganda antykościelna w Polsce w latach 1945-1978, red. S. Dąbrowski, B. Rogowska, Wrocław 2001.
Raina P., Cele polityki władz PRL wobec Watykanu. Tajne dokumenty 1967-1989, Warszawa 2001.
Raina P., Kościół – państwo w świetle akt Wydziałów do Spraw Wyznań 1967-1968, Warszawa 1994.
Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945- 1989, t. 1: Lata 1945-1959, Poznań 1995.
Raina P., Losy sióstr zakonnych 1954-1956, Warszawa 2004.
Raina P., Rozmowy z władzami PRL. Arcybiskup Dąbrowski, t. 2, Warszawa 1995.
Raina P., Stefan Kardynał Wyszyński Prymas Polski, t. 1, Londyn 1979.
Raina P., Tajne dokumenty Państwo-Kościół 1960-1980, Londyn 1996.
Rej K., Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe w Polsce w latach 1945-2000 [w:] W służbie Wojsku Polskiemu na przestrzeni dziejów, red. P. Leszczyński, Warszawa 2014, s. 39–65.
Religion And Atheism In The U.S.S.R. and Eastern Europe, red. Bohdan R. Bociurkiw and John W. Strong, assisted by Jean K. Laux. Toronto and Buffalo: University of Toronto Press, 1975.
Rotta R., Tworzenie kościołów narodowych w państwach komunistycznych, „Chrześcijanin w Świecie” 196/1994, nr 4, s. 54–73.
Rozmarynowicz A., W sprawie statusu prawnego Kościoła Katolickiego w PRL, „Palestra” 1987, nr 2, s. 3–6.
Rutkowski T., Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa 2007.
Rynkowski M., Państwo i kościół w Polsce [w:] Państwo i Kościół w krajach Unii Europejskiej, red. G. Robbers, tłum. J. ŁopatowskA–Rynkowska, M. Rynkowski, Wrocław 2007.
Rzepliński A., Przystosowanie ustroju sądownictwa do potrzeb państwa totalitarnego w Polsce w latach 1944-1956 [w:] Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944-1956, red. W. Kulesza, A. Rzepliński, Warszawa 2001, s. 9–10.
Rozczyński B., Prawne uwarunkowania funkcjonowania Komisji Regulacyjnej ds. majątku Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 2019, nr 13, s. 269–286.
Rzędowski J., Najdłuższa konspiracja PRL?, „Biuletyn IPN” 2004, nr 3(38), s. 42–49.
Šabo M., Štát a cirkví na Slovensku. Vývoj financovania cirkví, Bratislava 2006.
Schanda B., Church and State in Hungary [w:] Law and Religion in Post-Communist Europe, Leuven–Paris–Dudley 2003, s. 122–123.
Setlak A., Wojskowa służba kleryków jako jeden ze sposobów zaplanowanej walki systemu socjalistycznego z Kościołem w Polsce [w:] Mundur i sutanna, red. S. Pawłowski, Kraków 1998, s. 266–330.
Simkin L., Church and State in Russia [w:] Law and Religion in Post-Communist Europe, Leuven–Paris–Dudley 2003, s. 261–263.
Siwek S., Fundacja Rolnicza. Jak władze PRL zablokowały wsparcie przez Kościół polskich rolników? Fakty, dokumenty-negocjacje w latach 1981-1987, Warszawa 2001.
Skoczylas M., Wybory do Sejmu Ustawodawczego z 19 stycznia 1947 r. w świetle skarg ludności, Warszawa 2003.
Skorek A., Finansowanie Kościołów i związków wyznaniowych ze środków publicznych. Analiza debat politycznych nad likwidacją Komisji Majątkowej i Funduszu Kościelnego, „Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego” 2017, t. 14, s. 167–189.
Słabek H., Reforma rolna [w:] Gospodarka Polski Ludowej 1944-1955, red. Warszawa 1974.
Sławiński W., Działalność Komisji regulacyjnej ds. majątku Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP w świetle przepisów prawa i praktyki. Zarys problematyki, „Roczniki Nauk Prawnych” 2008, nr 2, s. 349–365.
Sławiński W., Spory o nieruchomości Kościołów ewangelickich w Polsce w latach 1945–47 – ujęcie historyczno prawne. Zarys zagadnienie [w:] Polski protestantyzm w czasach nazizmu i komunizmu. Zbiór studiów pod red. J. Kłaczkowa, Toruń 2009, s. 356–371.
Sławiński W., Kościół polskokatolicki w PRL jako narzędzie w walce z Kościołem katolickim (w świetle akt Instytutu Pamięci Narodowej) [w:] Diecezja Chełmińska w czasach komunizmu, t. 2: 1945 - 1990, Toruń 2009, s. 163–208.
Smołka L., Wokół reakcji władz komunistycznych na list biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. w kontekście strategii i taktyki państwa i Kościoła [w:] Zakony żeńskie w PRL. Studia i materiały do historii najnowszej żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2008, s. 115–141.
Stachewicz K., Dzieje ruchu „księży patriotów” w Polsce Ludowej, „Etos” 1997, nr 37, s. 119.
Stanisławski T., Finansowanie instytucji wyznaniowych ze środków publicznych w Polsce, Lublin 2011.
Stanisławski T., Przejmowanie majątku zgromadzeń zakonnych na podstawie prawa podatkowego i ustawy o dobrach martwej ręki w czasach PRL [w:] Zakony żeńskie w PRL. Prawo instrumentem walki władz komunistycznych z Kościołem i zakonami w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2009, s. 21–31.
Stanisławski T., Sytuacja prawno-majątkowa Kościoła [w:] Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, P. Stanisz, Lublin 2003, s. 387–401.
Stanisławski T., Wykorzystanie opodatkowania Kościoła w polityce wyznaniowej PRL [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 263–271.
Stanisz P., Fundusz Kościelny [w:] Leksykon Obywatela, Rozdz. XVI: Religie i prawo wyznaniowe, red. S. Serafin, B. Szmulik, Warszawa 2008, s. 963.
Stanisz P., Bezstronność światopoglądowa władz publicznych a finansowanie związków wyznaniowych [w:] Bezstronność religijna, światopoglądowa i filozoficzna władz Rzeczypospolitej Polskiej, red. T. J. Zieliński, Warszawa 2009, s. 107–123.
Stanisz P., Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w Rzeczypospolitej Polskiej – zarys problematyki [w:] Podstawy regulacji stosunków Państwo – Kościół w Rzeczypospolitej Polskiej i Republice Włoskiej. I fondamenti della regolazione delle relazioni Stato – Chiesa nella Repubblica di Polonia e nella Repubblica Italiana, red. P. Czarnek, D. Dudek, P. Stanisz, Lublin 2010, s. 15–39.
Stanisz P., Ubezpieczenia społeczne osób duchownych - charakterystyczne cechy i perspektywy zmian [w:] Systemy ubezpieczeń społecznych - między solidaryzmem a indywidualizmem, red. M. Żukowski, Warszawa–Lublin 2014, s. 105–128.
Stanisz, Relations between the State and Religious Organizations in Contemporary Poland from Legal Perspective [w:] Neuere Entwicklungen im Religionsrecht europäischer Staaten, red. W. Rees, M. Roca, B. Schanda, Duncker&Humblot, Berlin 2013, s. 687–704.
Stanisz P., Subwencje i dotacje z Funduszu Kościelnego [w:] Prawo wyznaniowe, red. A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, wyd. II, Warszawa 2008, s. 223–226.
Stanisz P., Rola przepisów regulujących ubezpieczenie społeczne duchownych w realizacji polityki wyznaniowej państwa w latach 1945-1989 [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 271–297.
Stanisz P., Ubezpieczenia społeczne duchownych w prawie polskim, Lublin 2001.
Stanisz P., Fundusz Ubezpieczenia Emerytalnego duchownych należących do ZK „Caritas” (1972-1989), „Prawo-Administracja-Kościół” 2001, nr 1, s. 103–126.
Stanisz P., Dyskryminacja osób duchownych w zakresie ubezpieczenia społecznego w PRL [w:] Divina et Humana. Księga Jubileuszowa w 65. rocznicę urodzin księdza profesora Henryka Misztala, red. A. Dębiński, W. Bar, P. Stanisz, Lublin 2001, s. 245–258.
Stanisz P., Próby rozbicia jedności duchowieństwa katolickiego w okresie Polski Ludowej, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2000, t. 1, s. 115–125.
Stanisz P., Przywileje członków Komisji Księży przy ZBOWiD (1949-1955), „Resovia Sacra. Studia teologiczno-filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej” 1998, nr 5, s. 285–294.
Staszewski M. T., Państwo a związki wyznaniowe w europejskich krajach socjalistycznych, Warszawa 1977.
Staszewski M. T., Kościoły i związki wyznaniowe w węgierskim systemie prawnym, „Państwo i Prawo” 1991, z. 2, s. 53–59.
Staszewski M. T., Realizacja zasady wolności sumienia i wyznania w PRL [w:] Polityka wyznaniowa. Tło-warunki-realizacja, red. W. Mysłek, M.T. Staszewski, Warszawa 1975, s. 288–329.
Stawicka E., Czy orzekanie o tak zwanym wyłączeniu niektórych składników przedwojennych majątków ziemskich spod zakresu działania dekretu z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej odbywa się w trybie administracyjnym?, „Palestra” 2011, nr 5–6, s. 202–204.
Stefaniak J., Polityka władz państwowych PRL wobec prasy katolickiej w latach 1945-1953, Lublin 1998.
Strażnicy sowieckiego imperium. Urząd Bezpieczeństwa i Służba Bezpieczeństwa w Małopolsce 1945-1990, red. F. Musiał, M. Wenklar, Kraków 2009.
Stróżyna K., Ordynariusz wrocławski kardynał Bolesław Kominek w materiałach aparatu bezpieczeństwa [w:] Zakony żeńskie w PRL. Studia i materiały do historii najnowszej żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2008, s. 145–181.
Strzelecki A., Duszpasterstwo Wojskowe. Aspekty finansowo-prawne administracji kościelnej, „Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania UKW” 2012, t. 1, s. 99–122.
Swastek J., Laicyzacja życia publicznego jako program oświaty i kultury w PRL, „Chrześcijanin w Świecie” 1994, nr 1, s. 23–33.
Szer S., Nowe prawo rzeczowe, „Demokratyczny Przegląd Prawniczy” 1947, nr 1–2, s. 43–45.
Szer S., Nabycie własności nieruchomości według nowego prawa rzeczowego, „Państwo i Prawo” 1946, z. 9–10, s. 55–57.
Szymański A., Akcja przejmowania szpitali wyznaniowych w oparciu o ustawę z dnia 28 października 1948 r. o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2007, t. 10, s. 281–324.
Szymański A., Laicyzacja kościelnych burs i internatów przejawem walki władz Polski Ludowej z wyznaniową akcją charytatywną, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2010, t. 2, s. 87–111.
Szymański A., Ograniczanie możliwości funkcjonowania wyznaniowych domów pomocy społecznej w Polsce Ludowej [w:] Zakony żeńskie w PRL. Prawo instrumentem walki władz komunistycznych z Kościołem i zakonami w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2009, s. 137–159.
Szymański A., Proces likwidacji działalności charytatywnej Kościoła katolickiego w sferze publicznoprawnej w latach 1944-1965. Studium historyczno-prawne, Opole 2010.
Świątkowski H., Państwo a Kościół w świetle prawa, wyd. II, Warszawa 1960.
Świątkowski H., Uwagi w sprawie glosy Stefana Grzybowskiego do orzeczenia SN z 18.04.1963 r. (CR 223/63), „Nowe Prawo” 1965, nr 7–8, s. 1179–1182.
Świątkowski H., Wyznaniowe prawo państwowe. Problematyka prawna wolności sumienia w PRL, Warszawa 1962.
Tarka K., Emigracyjna dyplomacja. Polityka zagraniczna Rządu RP na uchodźstwie 1945-1990, Warszawa 2003.
Tokarczyk A., Ewangelicy Polscy, Warszawa 1988.
Tomaszewski H. R., Kościół Chrystusowy w Polsce w latach 1921-1953, Warszawa 1992.
Tomaszewski H. R., Społeczność baptystyczna w kontekście działań władz Polski Ludowej [w:] Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa–Katowice 2010, s. 129–158.
Tomaszewski H. R., Wyznania typu ewangeliczno-baptystycznego wchodzące w skład Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w latach 1945-156, Tomaszów Mazowiecki 1991.
Tomaszewski H. R., Kościół Chrystusowy w Polsce w latach 1921-1953, Warszawa 1992.
Tomaszewski H. R., Wspólnoty chrześcijańskie typu ewangeliczno-baptystycznego na terenie Polski w latach 1858-1939, Warszawa 2006.
Tomaszewski H. R., Zjednoczony Kościół Ewangeliczny 1947-1987, Warszawa 2009.
Trąba M., Główne założenia i cele działań SB wobec peregrynacji kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w archidiecezji krakowskiej (1967-1968) [w:] Kościół Katolicki w czasach komunistycznej dyktatury. Między bohaterstwem a agenturą, Studia i materiały, t. 2, Kraków 2008, s. 73–108.
Tretera J., Church and State in the Czech Republic [w:] Law and Religion in Post-Communist Europe, Leuven–Paris–Dudley 2003, s. 83–85.
Tymiński M., Kościół Zielonoświątkowy w Polsce, Wrocław 1999.
Urban K., Kościół Prawosławny w Polsce 1945-1970 (rys historyczny), Kraków 1996.
Urban K., Mniejszości religijne w Polsce 1945-1991, Kraków 1994.
Urban K., Zbory niemieckie Kościoła ewangelicko-Augsburskiego w Polsce 1948-1970
(zarys problematyki), „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2002, nr 611, s. 22–25.
Urban K., Zwalczani i koncesjonowani. O mniejszościach wyznaniowych w PRL, „Biuletyn IPN” 2004, nr 3, s. 4–15.
Vevoda R., Stosunki państwo-Kościół w Czechosłowacji (1945-1990) [w:] Między integracją a komunizmem. Społeczeństwa i Kościoły Europy Środkowej. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej, 8–9 czerwca 2001, Szczecin, red. K. Kowalczyk, Tuchów 2001, s. 19–30.
W służbie Ojczyzny, oprac. J. Humeński, red. A. Piotrkiewicz, Warszawa 1969.
Wacław Makowski o państwie społecznym, wstęp, wybór i opracowanie W. T. Kulesza, Warszawa 1998.
Walencik D., Nabywanie dóbr doczesnych przez osoby prawne Kościoła katolickiego w świetle prawa polskiego i prawa kanonicznego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2004, t. 7, s. 157–179.
Walencik D., Rewindykacja nieruchomości Kościoła katolickiego w postępowaniu przed Komisją Majątkową, Lublin 2008.
Walencik D., Zabór mienia kościelnych osób prawnych w latach 1944-1989 [w:] Zakony żeńskie w PRL. Prawo instrumentem walki władz komunistycznych z Kościołem i zakonami w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2009, s. 31–67.
Walencik D., Wydatkowanie środków z Funduszu Kościelnego w latach 1951-2016 [w:] Kwestie majątkowe w prawie wyznaniowym, red. M. Bielecki, Lublin 2018, s. 11–40.
Wałaszewski K., Tysiąc szkół na Tysiąclecie: Szkoły Tysiąclecia – architektura, propaganda, polityka, Łódź 2018.
Wantuła Andrzej ks. [w:] J. Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI–XX w., Bielsko-Biała 1998, s. 311.
Warchoł E., Polski Narodowy Kościół Katolicki w Polsce (1922-1952), Radom 1995.
Wesołowski M., Duszpasterstwo Wojska Polskiego w pierwszych latach powojennych, Warszawa 2003.
Winiarczyk-Kossakowska M., Przejęcie przez państwo dóbr martwej ręki, „Państwo i Prawo” 2000, z. 12, s. 52–65.
Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III RP o stosunku Państwa do kościołów chrześcijańskich, Warszawa 2004.
Winiarczyk-Kossakowska M., Uznanie administracyjne związków religijnych. Przyczynek do historii stosunków wyznaniowych w Polsce 1945-1949, „Przegląd Religioznawczy” 2014, nr 2/252.
Wisłocki J., Uposażenie Kościoła i duchowieństwa katolickiego w Polsce 1918-1939, Poznań 1981.
Witkowski A., Polityka karna organów wymiaru sprawiedliwości narzędziem represji wobec osób duchownych i konsekrowanych [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 121–165.
Wrona J., Kampania wyborcza i wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 stycznia 1947, wybór, wstęp i opracowanie, Warszawa 1999.
Wyczawski H., Uposażenie Kościoła [w:] Historia Kościoła w Polsce, t. 2: 1764-1945, cz. 2: 1918-1945, red. B. Kumor, Z. Obertyński, Poznań–Warszawa 1979, s. 46–47.
Wysocki W., Osaczanie Prymasa, Warszawa 2002.
Wysoczański W., Pietrzak M., Prawo kościołów i związków wyznaniowych nierzymskokatolickich w Polsce, Warszawa 1997.
Wysoczański W., Prawo wewnętrzne kościołów i wyznań nierzymskokatolickich w PRL, Warszawa 1971.
Zamiatała D., Caritas. Działalność i likwidacja organizacji 1945-1950, Lublin 2000.
Zamiatała D., Władze komunistyczne wobec charytatywnej działalności Kościoła katolickiego po II wojnie światowej [w:] Zakony żeńskie w PRL. Prawo instrumentem walki władz komunistycznych z Kościołem i zakonami w Polsce, red. A. Mirek, Lublin 2009, s. 113–137.
Zamiatała D., Robocze spotkania pionów wyznaniowych PRL i CRSS (zarys problemów), „Pamięć i Sprawiedliwość” 2018, nr 2, s. 259–289.
Zarzycki Z., Sytuacja prawna nierzymskokatolickich związków wyznaniowych w Polsce Ludowej [w:] Prawo i polityka wyznaniowa w Polsce Ludowej, red. A. Mezglewski, P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2005, s. 179–213.
Zawiślak M., Prawne i finansowe aspekty działalności Funduszu Kościelnego w latach 1989-2009 [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. D. Walencik, Katowice–Bielsko-Biała 2009, s. 357–369.
Zawiślak M., Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2009, t. 12, s. 241–266.
Zawiślak M., Instrumentalne wykorzystywanie środków Funduszu Kościelnego [w:] Finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych, red. P. Sobczyk, K. Warchałowski, Warszawa 2013, s. 151–168.
Zawiślak M., Struktura wydatków Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989 [w:] Człowiek – Państwo – Kościół. Księga Jubileuszowa dedykowana księdzu profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, red. P. Sobczyk, P. Steczkowski, Lublin 2020, s. 739–753.
Zieliński T. J., Stosunek państwa do mniejszościowych związków religijnych w Polsce Ludowej w perspektywie ówczesnej doktryny prawa konstytucyjnego i wyznaniowego [w:] Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. T. J. Zieliński, Warszawa-Katowice 2010, s. 183–210.
Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2002, Radom 2002.
Zieliński Z., Zasady polityki państwa wobec Kościoła w Polsce w latach 1944-1956 [w:] Aparat ucisku na Lubelszczyźnie w latach 1944-1956 wobec duchowieństwa katolickiego, red. Z. Zieliński, Lublin 2000, s. 7–23.
Ziembiński J., Prokuratorska kontrola legalności aktów administracyjnych, Lublin 1966.
Ziółek J., Fundacja Potulicka im. Anieli hr. Potulickiej 1925-1948, Lublin 1998.
Zubert B. W., Bach T., Ograniczenia w realizacji własnego charyzmatu przez instytuty zakonne w okresie rządów totalitarnych w Polsce (1945-1989), „Roczniki Nauk Prawnych” 1994, nr 4, s. 81–102.
Związek Radziecki wobec krajów Europy Środkowej i Wschodniej 1920-1991, red. J. Diec, A. Tyszkiewicz, Kraków 2004.
Żaryn J., Aparat bezpieczeństwa wobec Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1980) [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 99–121.
Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003.
Żaryn J., Kościół a władza w Polsce (1945-1950), Warszawa 1997.
Żaryn J., Kościół w Polsce w latach przełomu (1953-1958). Relacje ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej, Warszawa 2000.
Żaryn J., Stolica Apostolska wobec Polonii i Polaków w latach 1944-1958, Warszawa 1998.
Żenczykowski T., Polska lubelska, Warszawa 1990.
Żurek J., Powtórna kasata placówek wychowawczych Kościoła katolickiego w Polsce (1958-1963), „Nasza Przeszłość” 2004, nr 102, s.193–242.
Żurek J., W obliczu śmierci. Zabójstwa osób duchownych w powojennej Polsce (1944-1989) [w:] Represje wobec osób duchownych i konsekrowanych w PRL w latach 1944-1989, red. A. Grześkowiak, Lublin 2004, s. 263–325.
Zapowiedzi
Kategorie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.