Inedita, t. 2: Metafizyka i epistemologia

Tom zawiera niepublikowane dotąd prace Kazimierza Twardowskiego z zakresu ontologii, epistemologii i aksjologii, a węziej – etyki. Są to głównie rękopisy jego wykładów kursowych, które wygłaszał w latach 1897–1929 w Uniwersytecie Lwowskim, uzupełnione tekstami pojedynczych odczytów. 

Twardowski przedstawił w nich i poddał szczegółowemu rozbiorowi najważniejsze spory filozoficzne: z dziedziny ontologii (monizm – dualizm – pluralizm, materializm – spirytualizm, realizm – idealizm –solipsyzm itd.), z dziedziny epistemologii (agnostycyzm – sceptycyzm – dogmatyzm, racjonalizm – empiryzm –  irracjonalizm, subiektywizm – obiektywizm, relatywizm – absolutyzm itd.) i z pogranicza metafizyki i aksjologii (np. determinizm – indeterminizm). Szczególną uwagę poświęcił zagadnieniu istnienia świata i problemowi psychofizycznemu.  

Przy okazji Twardowski przeprowadził analizę semantyczną kluczowych pojęć uwikłanych w te spory – m.in. pojęć: substancji i akcydensu, istoty żywej i rzeczy, bytu i istnienia, czasu i przestrzeni, przyczyny i skutku, spostrzeżenia i doznawania, przedmiotu i jego wyglądu, powiedzenia i sądu, hipotezy i tezy, prawdziwości i fałszywości (sądów), słuszności i niesłuszności (postępowania) oraz różnych odmian rozumowania.

Sprecyzował też kluczowe dla Szkoły Lwowsko-Warszawskiej postulaty metodologiczne: postulat należytego uzasadniania sadów naukowych, postulat ścisłości ich wyrażania – a także postulat krytycznego szacunku do tradycji filozoficznej. 

Prace zawarte w tomie są świadectwem tego, że wbrew obiegowej opinii o przyczynkarskim charakterze dorobku naukowego Twardowskiego – miał on głęboko przemyślany pogląd na filozofię wziętą w całości oraz znakomitą „rozumiejącą” orientację w jej historii.