Młodzież w epoce kryzysów

Piotr Długosz

doi:10.52097/acapress.9788367833219

Autorzy

Piotr Długosz

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

https://orcid.org/0000-0002-4875-2039

DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788367833219

Słowa kluczowe:

młodzież, maturzyści, zaburzenia psychiczne, aspiracje edukacyjne, cele życiowe, sondaż, Polska

Streszczenie

Młodzież w epoce kryzysów Maturzyści zdający maturę w tym roku są wyjątkową generacją. Mają za sobą przebytą pandemię, wojnę na Ukrainie i wynikającą z niej niepewność oraz zagrożenie. Będą oni wchodzić w dorosłość w bardzo niestabilnych i niebezpiecznych czasach. Prowadzone badania miały dać odpowiedź na temat ich kondycji psychofizycznej. Dane były zbierane za pomocą innowacyjnej metody łączącej techniki ankiety audytoryjnej z ankietą online. Próba była dobierana w sposób kwotowy. Do analizy zakwalifikowano 3819 ankiet. Wyniki wskazują, iż uczniowie mają wysokie aspiracje edukacyjne. ¾ zamierza dalej się edukować po skończeniu szkoły średniej. Spośród nich połowa zamierza uzyskać wykształcenie magisterskie, a 1/3 chce skończyć studia licencjackie. Uczniowie uzyskują wsparcie od swoich rówieśników oraz rodziców, nie uzyskują go od nauczycieli. O kryzysie szkoły świadczy nie tylko brak wsparcia uczniów przez szkołę, ale też masowo brane przez uczniów korepetycje. Aż ¾ z nich bierze korepetycje. Robi to ze względu na złe funkcjonowanie szkoły oraz złą pracę nauczycieli. Młodzież dąży do założenia rodziny, kariery i osiągnięcia wysokiego stanowiska zapewniającego odpowiedni poziom życia. Badani w większości obawiają się egzaminu maturalnego oraz jego konsekwencji tj. niedostania się na wybrane studia. Innym poważnym lękiem jest lęk przed samotnością. Kondycja psychiczna badanych maturzystów nie jest dobra. Mimo, że ¾ jest zadowolona ze swojego życia, to zaburzenia depresyjne mierzone skalą WHO-5 ma 78%, depresję mierzoną skalą CES-D od 34%-do 54%. Średni i wysoki poziom stresu (odpowiednio 81% i 13%). Tylko 44% uznało, iż ma prawidłową masę ciała, a 16% jest aktywna fizycznie według standardów skali VPE. Młodzież spędza przeciętnie w dni nauki około 6 godz. w internecie, a w dni wolne 7,5 godz. ¾ uczniów miało średni poziom uzależnienia od internetu na skali TPUI 22. Zaś 17% miało wysoki poziom uzależnienia. Największą sympatią maturzyści darzą Włochów i Amerykanów. Największy dystans przejawiają wobec Rosjan, Białorusinów oraz Ukraińców. Ponad połowa respondentów ma negatywny stosunek do uchodźców wojennych z Ukrainy. Co piąty maturzysta byłby skłonny wstąpić do wojska i walczyć w obranie ojczyzny z wrogim najeźdźcom.

Biogram autora

Piotr Długosz - Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Doktor habilitowany nauk społecznych w dyscyplinie socjologia. Pracuje w Instytucie Dziennikarstwa i Stosunków Społecznych Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Kierownik Katedry Polityki i Badań Społecznych oraz Interdyscyplinarnego Laboratorium Badań Wojny w Ukrainie. Dyrektor Centrum Badań Młodzieży na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Autor 8 książek i około 150 publikacji w krajowych i zagranicznych czasopismach. Kierownik 2 międzynarodowych grantów badawczych, dotyczących skutków zdalnej edukacji wśród uczniów, przyznanych przez NAWA i Visegrad Grants.

Bibliografia

Adlaf, E., Paglia, A. (2001). The Mental Health and Well‑Being of Ontario Students. Findings from the OSDUS. Centre for Addiction and Mental Health.

Anagnostopulu, A. (3 września, 2023). Nowy rok szkolny, stare wydatki. 55 proc. rodziców będzie opłacać korepetycje. Pobrano 3 sierpnia 2024 z https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/nowy-rok-szkolny-stare-wydatki-55-proc-rodzicow-bedzie-oplacac-korepetycje/tkcr2dx

Badora, B. (2023). Wydatki rodziców na edukację dzieci w roku szkolnym 2023/2024. CBOS.

Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. Scholar.

Bilewicz, M. (2024). Traumaland. Polscy w cieniu przeszłości. Mando.

Błuszkowski, J. (2003). Stereotypy narodowe w świadomości Polaków. Studium socjologiczno-politologiczne. Elipsa.

Bobrowski, K. (2017). Symptomy zaburzeń zdrowia psychicznego. W: K. Ostaszewski (red.), Monitorowanie zachowań ryzykownych, zachowań nałogowych i problemów zdrowia psychicznego 15-letniej młodzieży (s. 55–76). Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Bobrowski, K., Czabała, J. C., Brykczyńska, C. (2005). Zachowania ryzykowne jako wymiar oceny stanu zdrowi psychicznego młodzieży. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 14(4), 285–292.

Bourdieu, P., Passeron, J. C. (2006). Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania. PWN.

Bourdieu, P. (2024). Dystynkcja. Scholar.

Bray, M. (2012). Korepetycje. Wolters Kluwer Polska.

Brzezińska, I. A. (2020). Rozwój w okresie dzieciństwa i dorastania: środowisko rozwoju, zadania rozwojowe, nabywane kompetencje. W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałowska, A. R. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (s. 61–110). PWN.

Butcher, N. J., Hooley, M. J., Mineka, S. (2023). Psychologia zaburzeń. GWP.

Coleman, J. S. (1987). Families and Schools. Educational Researcher, 16(6), 32–38. https://doi.org/10.3102/0013189X016006032

Coraz więcej dzieci korzysta z korepetycji. To ogromny wydatek rodziców. (2024, 11 marca). Pobrano 3 sierpnia 2024 z Warszawa.tvp.pl. https://warszawa.tvp.pl/76382566/coraz-wiecej-dzieci-korzysta-z-korepetycji-to-ogromny-wydatek-dla-rodzicow

Cosma, A., Abdrakhmanova, S., Taut, D., Schrijvers, K., Catunda, C., Schnohr, C. (2023). A focus on adolescent mental health and well- being in Europe, central Asia and Canada. Health Behaviour in School-aged Children international report from the 2021/2022 survey, 1. WHO Regional Office for Europe.

Czapiński, J. (2004). Psychologiczne teorie szczęścia. W: J. Czapiński (red.), Psychologia pozytywna (s. 51–102). PWN.

Długosz, P. (2012). Korepetycje maturzystów pogranicza w latach 2008–2011. Kultura i Edukacja, 2, 88–107.

Długosz, P. (2015). Korepetycje jako obrona klas średnich przed deklasacją społeczną na przykładzie społeczności regionalnej Podkarpacia. Pedagogika Społeczna, 2, 111–129.

Długosz, P. (2017). Strategie życiowe młodzieży na pograniczu polsko--ukraińskim. Nomos.

Długosz, P. (2018). Walka klas w społeczeństwie posttransformacyjnym na przykładzie zjawiska korepetycji w Polsce i na Ukrainie. W: A. Gromkowska-Melosik i in. (red.), Edukacja i społeczeństwo: dynamika socjopedagogicznych konstrukcji (s. 161–175). Wydawnictwo UAM.

Długosz, P. (2019). Stosunek młodzieży do sąsiadów na pograniczach w Polsce, na Ukrainie i na Węgrzech. Politeja, (58), 229–254.

Długosz, P. (2020). Krakowscy licealiści w drodze do dorosłości. Impuls.

Długosz, P. (2020a). Raport z badań: „Krakowska młodzież w warunkach kwarantanny COVID-19”. Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.

Długosz, P. (2022). Trauma pandemii. CeDeWu.

Długosz, P. (2022a). Zdalna edukacja i jej wpływ na szkolne osiągnięcia: badania przekrojowe w Polsce i na Ukrainie. Youth in Central and Eastern Europe, 9(13), 4–19. https://doi.org/10.24917/ycee.9171

Długosz, P. (2022b). Zdalna edukacja w perspektywie teorii pola edukacyjnego Pierre’a Bourdieu. Przypadek uczniów z Europy Środkowo-Wschodniej. Rocznik Lubuski, 48(1). https://doi.org/10.34768/rl.2022.v481.07

Długosz, P. (2022c). Social reactions of the residents of Lublin and Rzeszów to the refugee crisis after the outbreak of war in Ukraine. W: L. Buller (red.), Security in Crisis Situations in the Border Regions of Poland and Ukraine (s. 83–97). Bonus Liber.

Długosz, P. (2023). Praktyki społeczne młodzieży przemyskiej i krakowskiej w czasie prepandemicznym. W: J. Kurzępa (red.), Młodzież 4.0 – konteksty rozwoju społecznego i ekologicznego (s. 87–117). Wydawnictwo TWP.

Długosz, P., Izdebska-Długosz, D. (2023). Polskie społeczeństwo wobec uchodźców wojennych z Ukrainy. Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny. Online First. DOI: 10.4467/25444972SMPP.23.023.18935

Długosz, P. (2024, 11 czerwca). Wpływ wojny w Ukrainie na stosunek polskiej młodzieży do Ukraińców. Pobrano 2 września 2024 z https://inter-lab-wojna-ukraina.uken.krakow.pl/2024/06/11/czy-wojna-miedzy-rosja-a-ukraina-wplynela-na-postawy-mlodziezy-wobec-ukraincow/

Dobrostan Polek i Polaków. (2024). Pobrano 22 czerwca 2024 z infuture.institute. https://infuture.institute/raporty/dobrostan-polek-i-polakow/

Domański, H. (2023, 9 stycznia). Mamy do czynienia z inflacją wykształcenia. Gazeta Prawna. Pobrano 30 sierpnia 2024 z https://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/8630241,inflacja-wyzszego-wyksztalcenia-status-spoleczny.html

Domański, H., Przybysz, D. (2005). Homogamia edukacyjna małżonków w krajach europejskich. Studia Socjologiczne, 4(179), s. 69–98.

Durkheim, E. (2011). Samobójstwo. Oficyna Naukowa.

Dziewięć uczelni w Polsce nie otrzymało zgody na przyjmowanie studentów na kierunek lekarski. (2024, 28 maja). Onet.pl. Pobrano 31 lipca 2024 z https://kobieta.onet.pl/wiadomosci/dziewiec-uczelni-w-polsce-nie-otrzymalo-zgody-na-przyjmowanie-studentow/gky5wyc

Erikson, E. (2000). Dzieciństwo i społeczeństwo. Rebis.

Fatyga, B. (2002). Polska młodzież w okresie przemian. W: M. Marody (red.), Wymiary życia społecznego (s. 302–324). Scholar.

Felińska, A., Grzegorzewska, I. (2020). Dziecko i młody człowiek w obliczu cyfryzacji życia. W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałkowska, A. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (s. 723–730). PWN.

Garewicz, J. (1983). Pokolenie jako kategoria socjofilozoficzna. Studia Socjologiczne, (1), 75–87.

Giddens, A. (2002). Nowoczesność i tożsamość. PWN.

Giddens, A. (2006). Socjologia. PWN.

Głowacki, A. (2017). Czy warto się kształcić? CBOS.

Griese, H. (1996). Socjologiczne teorie młodzieży. Impuls.

Gruszczyński, L. (2001). Kwestionariusze w socjologii. Wydawnictwo UŚ.

Haidt, J. (2024). The Anxious Generation: How the Great Rewiring of Childhood Is Causing an Epidemic of Mental Illness. Allen Lane.

Heszen, I. (2020). Psychologia stresu. PWN.

Hobfoll, S. (2006). Stres, kultura i społeczność. PWN.

Horney, K. (1982). Neurotyczna osobowość naszych czasów. PWN.

Inglehart, R. (1977). The Silent Revolution: Changing Values and Political Styles Among Wester Publics. Princeton University Press.

Jędrzejko, M., Kozłowski, T. (2023). Dzieci i młodzież poszukująca ryzyka. Akapit.

Kaźmierczak, J., Bulkowski, K. (red.). (2024). Polscy piętnastolatkowie w perspektywie międzynarodowej. Wyniki badania PISA 2022. Instytut Badań Edukacyjnych.

Kępiński, A. (1986). Psychopatologia nerwic. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.

Kępiński, A. (1995). Lęk. Sagittarius.

Kleszczewska, D., Dzielska, A. (2018). Aktywność fizyczna młodzieży. W: J. Mazur, A. Małkowska-Szkutnik (red.), Zdrowie uczniów w 2018 r. na tle nowego modelu badań HBSC (s. 87–93). IMiD.

Konarzewski, K. (1998). Problemy i schematy. Pierwszy rok nauki szkolnej dziecka. Żak.

Koseła, K. (2008). W poszukiwaniu pokolenia JP2. W: T. Szawiel (red.), Pokolenie JP2. Przeszłość i przyszłość zjawiska religijnego (s. 90–111). Scholar.

Kozubal, M. (2023, 20 grudnia). Sondaż: Co zrobiliby Polacy, gdyby Rosja zaatakowała? Pobrano 22 sierpnia 2024 z https://www.rp.pl/wojsko/art39596581-sondaz-co-zrobiliby-polacy-gdyby-rosja-zaatakowala

Kraft, A., Weiβhaupt, M. (2015). Doświadczenie – Narracja – Tożsamość a „granice rozumienia”: rozważania o pojęciu pokoleń. W: H. Orłowski (red.), Pokolenia albo porządkowanie historii (s. 238–270). Wydawnictwo Nauka i Innowacje.

Kwieciński, Z. (2012). Pedagogie postu. Impuls.

Mannheim, K. (2015). Problem pokoleń. W: H. Orłowski (red.), Pokolenia albo porządkowanie historii (s. 81–130). Wydawnictwo Nauka i Innowacje.

Maslow, A. (2006). Motywacja i osobowość. PWN.

Marazm i głód bazy, czyli „Świat Młodych” w kryzysie. (2022, 27 stycznia). Pobrano 22 lipca 2024 z https://www.pap.pl/mediaroom/1063537%2Cmarazm-i-glod-bazy-czyli-swiat-mlodych-w-kryzysie.html

Mariański, J. (2024). Rodzina – co się z nią dzieje? Opinie i poglądy polskiej młodzieży. Studium socjologiczne. Akademia Nauk Społecznych i Medycznych w Lublinie.

Mariański, J. (2024a). Praktyki i zaangażowanie religijne Polaków w społeczeństwie pandemicznym – analiza socjologiczna. Youth in Central and Eastern Europe, 11(17), 33–42.

Merton, R. (1982). Teoria socjologiczna i struktura społeczna. PWN.

Mikiewicz, P. (2014). Kapitał społeczny i edukacja. PWN.

Mills, C. W. (1965). Białe kołnierzyki. Książka i Wiedza.

Młodzi Polacy i Ukraińcy o sobie i sąsiadach. (2024). Centrum Miroszewskiego.

Młodzież 2021. (2022). CBOS.

Najpopularniejsze kierunki studiów w 2024 roku – ranking. (2024, 5 stycznia). Pobrano 31 lipca 2024 z Studia.pl. https://studia.pl/najpopularniejsze-kierunki-studiow-ranking/

Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów i rodziców. (2023). NASK – Państwowy Instytut Badawczy.

Niezgoda, M. (2014). Młodzież jako przedmiot zainteresowania socjologii. Rocznik Lubuski, 40(2a), 43–57.

Nowak, S. (2007). Metodologia badań społecznych. PWN.

Oblacińska, A. (2018). Rozwój fizyczny i samoocena masy ciała. W: J. Mazur, A. Małkowska-Szkutnik (red.), Zdrowie uczniów w 2018 r. na tle nowego modelu badań HBSC (s. 70–82). IMiD.

Obuchowska, I. (1983). Dynamika nerwic. PWN.

Odgers, C. (2024). The great rewiring: is social media really behind an epidemic of teenage mental illness? Nature, 628, 29–30. https://doi.org/10.1038/d41586-024-00902-2

Omyła-Rudzka, M. (2024). Oceny sytuacji finansowej gospodarstw domowych. CBOS.

Pamięta te słowa? Tak Donald Tusk drwił z twardej obrony granicy. „To są biedni ludzie, którzy szukają swojego miejsca na ziemi” (2021, 9 listopada). wPolityce.pl. Pobrano 23 sierpnia 2024 z https://wpolityce.pl/polityka/573271-biedni-ludzie-tuskowi-przypomniano-co-mowil-o-granicy

Pecho, J. (2024). Wypalenie uczniowskie – co wiemy o tym zjawisku. Instytut Zdrowia Mentalnego. Pobrano 16 sierpnia 2024 z https://www.instytutzdrowiamentalnego.pl/baza-wiedzy.html/wypalenie-uczniowskie/

Pieczyński, M. (2022). Granica propagandy. Łukaszenka i Putin na wojnie hybrydowej z Polską. PIW.

Plecak ewakuacyjny mam wciąż spakowany. Musimy być gotowi. (2024, 9 maja). rp.pl. Pobrano 23 czerwca 2024 z https://www.rp.pl/polityka/art40319481-wladyslaw-kosiniak-kamysz-plecak-ewakuacyjny-mam-wciaz-spakowany-musimy-byc-gotowi

Poprawa, R. (2011). Test problematycznego używania Internetu. Adaptacja i ocena psychometryczna Internet Addiction Test K. Young. Przegląd Psychologiczny, 54(2), 193–216.

Premier Tusk: państwo musi działać humanitarnie, ale granicy nie może przekraczać każdy. (2024, 24 maja). pap.pl. Pobrano 23 sierpnia 2024 z https://www.pap.pl/aktualnosci/premier-tusk-panstwo-musi-dzialac-humanitarnie-ale-granicy-nie-moze-przekraczac-kazdy

Putnam, R. (2008). Samotna gra w kręgle. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Radloff, L. (1977). The CES‑D Scale: A self‑report depression for research in general population. Applied Psychological Measurement, 1(3), 385–401. https://doi.org/10.1177/014662167700100306

Radziwiłłowicz, W. (2020). Zaburzenia emocjonalne (internalizacyjne). W: I. Grzegorzewska, L. Cierpiałowska, A. R. Borkowska (red.), Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży (409–450). PWN.

Rakić, J. et al. (2024). A focus on adolescent physical activity, eating behaviours, weight status and body image in Europe, central Asia and Canada: Health Behaviour in School-aged Children international report from the 2021/2022 survey. World Health Organization. Regional Office for Europe. https://iris.who.int/handle/10665/376772.

Raport z badań ilościowych realizowanych na zlecenie Politechniki Wrocławskiej. (2024). Politechnika Wrocławska.

Riemann, F. (2005). Oblicza lęku. Wydawnictwo WAM.

Riesman, D. (1971). Samotny tłum. PWN.

Scovil, J. (2024). Stosunek Polaków do innych narodów. CBOS.

Skowroński, B., Pabich, R. (2015). Krótka skala oceny wsparcia społecznego młodzieży – konstrukcja i właściwości psychometryczne. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 27, 89–114.

Smak, M. (2024). Strategie adaptacyjne prestiżowych liceów w związku z reformą edukacji z 1998 r. UW. (Niepublikowana praca

doktorska).

Sobczak, A. (2021). Inflacja dyplomu akademickiego w społeczeństwie współczesnym. Wydawnictwo Naukowe UAM.

Szafraniec, K. (2007). Polska młodzież: między apatią, partycypacją a buntem. W: A. Kojder (red.), Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne (s. 207–236). Wydawnictwo WAM, PAN.

Szafraniec, K. (2011). Raz jeszcze o społecznej roli młodego pokolenia. Konteksty lokalne i globalne. Rocznik Lubuski, 37(2), 11–33.

Szafraniec, K. (2011a). Młodzież 2011. KPRM.

Szafraniec, K. (2011b). Orientacje życiowe uczącej się młodzieży. W: K. Szafraniec (red.), Młodzież jako problem i jako wyzwanie ponowoczesności (s. 31–53). Wydawnictwo Adam Marszałek.

Szafraniec, K. (2017). Wstęp. W: K. Szafraniec, J. Domalewski, K. Wasielewski, P. Szymborski, M. Wernerowicz, Zmiana warty (s. 9–25). Scholar.

Szkoła w Chmurze: analizujemy wyniki egzaminów maturalnych z matematyki. (2024, 19 lipca). Bankier.pl. Pobrano 30 lipca 2024 z https://www.bankier.pl/wiadomosc/Szkola-w-Chmurze-analizujemy-wyniki-egzaminow-maturalnych-z-matematyki-8785433.html

Sztompka, P. (2000). Trauma wielkiej zmiany. ISP PAN.

Sztompka, P. (2020). Słownik socjologiczny. Znak.

Świda-Ziemba, H. (1995). Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych. ISNS UW.

Świda-Ziemba, H. (2001). Obraz świata i bycia w świecie. Z badań młodzieży licealnej. ISNS UW.

Tillmann, K. (1995). Teorie socjalizacji. PWN.

Toffler, A. (1998). Szok przyszłości. Zysk i S-KA.

Tomczuk, J. (2024, 20 maja). „Myśl, że nasz syn trafi na front, mnie paraliżuje. Musi wyjechać”. Klasa średnia boi się wojny. Pobrano 12 czerwca 2024 z https://www.onet.pl/informacje/newsweek/klasa-srednia-boi-sie-wojny-nie-chce-byc-miesem-armatnim/bg6pv3f,452ad802

Topp, C. W., Østergaard, S. D., Søndergaard, S., Bech, P. (2015). The WHO-5 Well-Being Index: A Systematic Review of the Literature. Psychotherapy and Psychosomatics, 84(3), 167–176.

Twenge, J. (2019). IGen. Smak Słowa.

Twenge, J. (2024). Pokolenia. Smak Słowa.

Uczelnie kształcą psychologów na potęgę. Ponad 90 kierunków z negatywną oceną PKA. (2024, 6 czerwca). RynekZdrowia.pl. Pobrano 31 lipca 2024 z https://www.rynekzdrowia.pl/Nauka/Uczelnie-ksztalca-psychologow-na-potege-Ponad-90-kierunkow-z-negatywna-ocena-PKA,259396,9.html

Van Den Berg, J., Behrer, M. (2012). Jak kreować marki, które pokocha pokolenie Y? Samo Sedno.

Veblen, T. (1971). Teoria klasy próżniaczej. PWN.

White, B. P. (2014). The perceived stress scale for children: A pilot study in a sample of 153 children. International Journal of Pediatrics and Child Health, 2(2), 45–52.

Why Many Parents and Teens Think It’s Harder Being a Teen Today. (2024, 27 sierpnia). Pew Research Center. Pobrano 11 września 2024 z https://www.pewresearch.org/feature/why-many-parents-and-teens-think-its-harder-being-a-teen-today/?fbclid=IwY2xjawFNc-RleHRuA2FlbQIxMAABHSXRwSGE6PCOQbu5D01lQbSCvdVNL_VGcoamrx72soehWwliqZddXUl3mQ_aem_V5pG-Kym1tRqGyjcqqT1wg

Wilk, A., Żochowski, P. (2024, 18 czerwca). Konferencja pokojowa w Szwajcarii. 845. dzień wojny. OSW. Pobrano 22 czerwca 2024 z https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2024-06-18/konferencja-pokojowa-w-szwajcarii-845-dzien-wojny

Wojciszke, B. (2022). Psychologia społeczna. Scholar.

Wrzesień, W. (2009). Europejscy poszukiwacze. Impresje na temat współczesnego pokolenia młodzieży. PWN.

Wyniki badania kondycji fizycznej dzieci i młodzieży szkolnej. (2024, 9 września). Pobrano 10 września 2024 z https://www.gov.pl/web/edukacja/wyniki-badania-kompetencji-ruchowych-uczniow--wspolna-konferencja-ministrow-edukacji-i-sportu