Rozum i wola. Kazimierz Twardowski i jego wpływ na kształt kultury polskiej XX wieku
Słowa kluczowe:
Szkoła Lwowsko-Warszawska, logika matematyczna, kultura polska, filozofia polska, filozofia analityczna, komunizm, marksizm, humanistyka, nauka, filozofia polityki, patriotyzm, historia filozofii, historia filozofii polskiej, racjonalizm, rozum, wola, Kazimierz Twardowski, nacjonalizm, precyzja, intencjonalność, akt, czynność, metoda, prawda, treść, wytwór, dydaktyka, model uprawiania filozofii, organizacja nauki, ideologia, ideolodzy komunistyczni, język, psychologizm, sematyka, hipostaza, wpływ, reizm, Tadeusz Kotarbiński, jasność, filozofia medycyny, dedukcja, symbolika logiczna, tradycyjna, logika algebraiczna, sylogistyka, metafilozofia, światopogląd, teoria, naród, państwo, uniwersytet, Stanisław Ossowski, Józef M. Bocheński, ojczyzna, wychowanie, pedagogika, nauczanie, Izydora Dąmbska, Platon, Sokrates, Władysław TatarkiewiczStreszczenie
Ogromny wpływ Kazimierza Twardowskiego na kształt kultury polskiej XX wieku nie ulega dziś wątpliwości. Tom Rozum i wola precyzuje, na czym ten wpływ polegał. W tomie zrekonstruowano, po pierwsze, jaki był obraz osoby i dzieła Twardowskiego w oczach współczesnych mu Polaków, a także jak oceniali oni to dzieło (Jacek Jadacki, Ryszard Kleszcz). Zarówno obraz, jak i ocenę skonfrontowano z faktami, i konfrontacja ta pokazała, że odpowiadają one rzeczywistości (Kleszcz). Przypomniano też podjęte po II Wojnie Światowej przez ideologów komunistycznych próby zdezawuowania „legendy” Twardowskiego i jego Szkoły (Jadacki). Po drugie, wykazano iż twórczość Twardowskiego spełnia całkowicie kryteria przynależności do nurtu filozofii analitycznej oraz scharakteryzowano metody przez niego aplikowane (Anna Brożek). Po trzecie, zestawiono i gruntownie opisano te wyniki osiągnięte przez Twardowskiego, które miały największą wagę dla dziejów filozofii. Niektóre z nich wpłynęły na poglądy myślicieli nie tylko polskich, lecz także obcych; np. ujęcie intencjonalności na Höflera i Husserla, teoria przedmiotu na Meinonga, koncepcja prawdy absolutnej, via Łukasiewicz i Tarski, na logikę formalną i semantykę logiczną (Jan Woleński). Inne z tych rezultatów odegrały jak dotąd głównie tylko «lokalnie» rolę inspirującą. Należą tu m.in.: postulat rozgraniczenia filozofii i światopoglądu (Dariusz Łukasiewicz), rekonstrukcja pojęć rozumienia i rozumowania, w tym indukcji (Jadacki), wyeksponowanie praktycystycznego wymiaru „poznania” lekarskiego (Aleksandra Horecka), sformułowanie zasad racjonalnej historiografii filozoficznej (Jadacki), eksplikacja pojęć ojczyzny i patriotyzmu jako kluczowych pojęć filozofii polityki (Ryszard Mordarski, Jadacki) i usystematyzowanie reguł dydaktyki ogólnej i teorii wychowania (Wojciech Rechlewicz). Po czwarte wreszcie, poddane zostały analizie krytycznej pewne kluczowe idee Twardowskiego i jego uczniów, m.in.: idea neutralności metafizycznej logiki oraz idea klarowności języka nauki (Jadacki).
Rozdziały
-
Słowo wstępne
-
Rola Twardowskiego w filozofii światowej
-
Twardowski – racjonalność, geniusz organizacyjny i mistrzostwo w nauczaniu
-
„Praeceptor Poloniae”. Twardowski w oczach współczesnych mu Polaków
-
Twardowski o czynnościach i wytworach
-
Antycypacja reizmu przez Twardowskiego
-
Szkoła Twardowskiego o metafizycznych implikacjach logiki
-
Twardowski i analiza filozoficzna
-
Twardowskiego „Logika dla medyków” a Polska Szkoła Filozofii Medycyny
-
Wkład Twardowskiego w rozwój logiki w Polsce
-
Analiza relacji między filozofią, nauką a światopoglądem w ujęciu Twardowskiego
-
Twardowskiego postulat klarowności w oczach antyirracjonalisty
-
Czy Twardowski uprawiał filozofię polityki?
-
Patriotyzm – od Twardowskiego do Bocheńskiego
-
Twardowski jako nauczyciel
-
„Non multa, sed multum”. Idee pedagogiczne Twardowskiego
-
Twardowski jako historyk filozofii starożytnej
Opublikowane
Kategorie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.