Logos problematicos, or a problem with the problem
Keywords:
problem, question, category, knowledge, science, scientific method, scientific language, philosophy of science, methodology, semiotics of scientific languageSynopsis
This monograph is the culmination of an intellectual friendship and many years of scientific cooperation between Andrzej Bronk and Stanisław Majdański, professors of the Faculty of Philosophy of the Catholic University of Lublin, supported significantly in its final stage by Monika Walczak. Its subject is a basic category of any type of cognition, namely the category of the problem. In everyday life we rarely ask about the meaning of the words we use and seldom do we feel a need to make them precise. The word “problem” is one of the most widely used expressions in ordinary and scientific language. Understanding the role problems play makes us aware of the enormous diversity of research and decision-making situations in different domains of theoretical and practical knowledge (for example, in the judiciary). Unfortunately, we have here an “object” that does not lend itself to easy analysis, not least because it is ambiguous, unclear and vague, be it in ordinary, scientific or philosophical usage. On the one hand, the word “problem” seems utterly familiar; on the other hand, however, like every frequently and variously used (and abused) expression, it has succumbed to semantic inflation and its scope and content have become somewhat blurred. True, logicians and philosophers have devoted many works to the category of “question” but the category of problem appears in such works only incidentally. Disappointingly, philosophical dictionaries and encyclopedias rarely contain an extended “problem” entry or even a mention of it in the index. The subject of the monograph is mainly in scientific and philosophical uses of this category but the considerations are broad enough to encompass all the sciences. The aim, however, is not normative, but descriptive – to give an account of the many ways in which the category of problem functions. Nonetheless, it is also important to note theoretical and practical benefit in analyzing this category, since it helps to make it more precise. The analysis appeals to the concept of erotetics, developed by the members of the Lviv-Warsaw School, as well as the methodological distinctions introduced by K. Ajdukiewicz. The book also refers to the achievements of the Lublin School of Philosophy, and in particular to the works of Stanisław Kamiński (1910–1986).
References
Ackoff, R.L. (przy współpracy S.K. Gupty i J.S. Minasa) (1969). Decyzje optymalne w badaniach stosowanych, tłum. B. Walentynowicz. Warszawa: PWN.
Ackoff, R.L. (1978). The Art of Problem Solving. New York: Wiley.
Agazzi, E. (1997). Dobro. Zło. Nauka. Etyczny wymiar działalności naukowo-technicznej, przekł. E. Kałuszyńska, przedm. opatrzył W. Gasparski. Warszawa: Oficyna Akademicka OAK.
Ajdukiewicz, K. (1949). Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania – Metafizyka. Kraków: Czytelnik.
Ajdukiewicz, K. (1959). Zarys logiki. Warszawa: PZWS.
Ajdukiewicz, K. (1960). Język i poznanie, t. 1. Warszawa: PWN.
Ajdukiewicz, K. (1965a). Język i poznanie, t. 2. Warszawa: PWN.
Ajdukiewicz, K. (1965b). Logika pragmatyczna. Warszawa: PWN.
Ajdukiewicz, K. (1975). Logika pragmatyczna. Wyd. 3. Warszawa: PWN.
Aldridge, D. (2013). The Logical Priority of the Question: R.G. Collingwood, Philosophical Hermeneutics and Enquiry-Based Learning. Journal of Philosophy of Education, 47(1), 71–85.
Alexander, D. (2017). Genes, Determinism and God. Cambridge: University Press.
Andersen, H., Hepburn, B. (2016). Scientific Method. W: E.N. Zalta (red.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy. https://plato.stanford.edu/archives/sum2016/entries/scientific-method/ (dostęp: 25.08.2017).
Anzenbacher, A. (1987). Wprowadzenie do filozofii, tłum. J. Zychowicz. Kraków: PTT.
Awicenna (1974). Księga wiedzy, przełożył, wstępem i przypisami opatrzył B. Składanek, przekład przejrzał K. Leśniak. Warszawa: PWN.
Ayer, A.J. (1956). The Problem of Knowledge. London, New York: Macmillan & Co LTD, St Martin’s Press.
Ayer, A.J. (1965). Problem poznania, tłum. E. König-Chwedeńczuk. Warszawa: PWN.
Ayer, A.J. (1979). The Problem of Knowledge. Harmondsworth: Penguin Books. Tłumaczenie polskie: Ayer, 1965.
Ayer, A.J. (1982). The Central Questions of Philosophy. Harmondsworth: Penguin Books.
Baggini, J., Fosl, P.S. (2010). The Philosopher’s Toolkit. A Compendium of Philosophical Concepts and Methods. Madden, MA: Wiley Blackwell.
Barrow, J.D. (2005). Kres możliwości? Granice poznania i poznanie granic, tłum. H. Turczyn-Zalewska. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Bevir, M. (2004). The Logic of the History of Ideas. Cambridge: Cambridge University Press.
Bhaskar, R. (2008). A Realist Theory of Science, London–New York: Routledge.
Bird, A. (1998). Philosophy of Science. Montreal: McGill-Queen’s UP.
Bird, A. (2007). What Is Scientific Progress?. Nous, 41(1), 64–89.
Bittner, R. (2001). Probleme, theoretische Probleme, philosophische Probleme. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 21–26). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Blair, A. (1999a). Authorship in the Popular ‘Problemata Aristotelis’. Early Science and Medicine”, 4(3), 189–227.
Blair, A. (1999b). The Problemata as a Natural Philosophical Genre. W: A. Grafton, N. Sirasi (red.), Natural Particulars: Nature and the Disciplines in Renaissance Europe (s. 171–204). Cambridge, MA: MIT Press.
Bocheński, J. M. (1975). Selbstdarstellung. W: L. J. Pongratz (red.), Philosophie in Selbstdarstellungen I (s. 11–36). Hamburg: Felix Meiner Verlag.
Bojar, B. (oprac.) (2002). Słownik encyklopedyczny informacji, języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Wydawnictwo SBP: Warszawa.
BonJour, L. (1985). The Structure of Empirical Knowledge. Cambridge: Harvard University Press.
Borchert, D.M. (red.) (2005). The Encyclopedia of Philosophy. Wyd. 2. Detroit: Thomson Gale.
Brams, S.J. (1983). Superior Beings: If they Exist, how would We Know?. Nowy Jork: Springer.
Bréhier, É. (1958). Problemy filozoficzne XX wieku, tłum. M. Tazbir. Warszawa: Pax.
Bronk, A. (1982). Rozumienie, dzieje, język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera, wyd. 1. Lublin: RW KUL.
Bronk, A. (1987). Demarkacjonizm lubelskiej szkoły filozoficznej. Roczniki Filozoficzne, 35(1), 345–364.
Bronk, A. (1988). Rozumienie, dzieje, język. Filozoficzna hermeneutyka H.-G. Gadamera, wyd. 2. Lublin: RW KUL.
Bronk, A. (2014). Mariana Przełęckiego rozumienie religii. W: A. Brożek, J. Jadacki (red.), Księga pamiątkowa. Marianowi Przełęckiemu w darze na 90-lecie urodzin (s. 311–329). Lublin: Norbertinum.
Bronk, A. (2017, 22–25 czerwca). The Notion of Progress and Limits of Knowledge [Referat na konferencji]. „Granice poznania” Societas Humboldtiana Polonorum, Kraków.
Bronk, A. (2020). Antyfundamentalistyczny zwrot filozofii ponowożytnej. W: S. Janeczek, A. Starościc (red.), Historia filozofii, cz. III: Meandry przemian (s. 737–753). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Bronk, A., Kawalec, P. (2007). Pojęcie nauki oraz nauk podstawowych i stosowanych. W: Nauka i Państwo (s. 108–112). Wrocław, Warszawa: FNP.
Bronk, A., Walczak, M. (2019). Metoda naukowa. W: S. Janeczek, A. Starościc (red.), Metodologia nauk, cz. I: Czym jest nauka?, seria: Dydaktyka Filozofii, t. 9 (s. 89–153). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Brożek, A. (2007). Pytania i odpowiedzi. Tło filozoficzne, teoria i zastosowania praktyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Brożek, A., Jadacki, J. (2014). Księga pamiątkowa. Marianowi Przełęckiemu w darze na 90-lecie urodzin. Lublin: Norbertinum.
Burns, W.E. (2001). The Scientific Revolution. An Encyclopedia. Santa Barbara, California: ABC-CLIO, Inc.
Cackowski, Z. (1964). Problemy i pseudoproblemy. Warszawa: KiW.
Campbell, J.K., O’Rourke, M., Silverstein, H.S. (red.) (2010). Time and Identity. Cambridge: MIT Press.
Cappelen, H., Szabó Gendler, T., Hawthorne, J. (red.) (2016). The Oxford Handbook of Philosophical Methodology. Oxford: Oxford UP.
Carnap, R. (1976). Scheinprobleme in der Philosophie, Einführung von G. Patzig. Frankfurt a.M: Suhrkamp (oryg. 1928).
Chalmers, D. (2010). Świadomy umysł. W poszukiwaniu teorii fundamentalnej, tłum. M. Miłkowski. Warszawa: PWN.
Chettiparamb, A. (2007). Interdisciplinarity: A Literature Review. Southampton: The Interdisciplinary Teaching and Learning Group, Subject Centre for Languages, Linguistics and Area Studies, School of Humanities, University of Southampton. Pobrane z: https://www.llas.ac.uk/resources/3219 (dostęp: 1.01.2015).
Chmielewski, A., Konik, R., Leszczyński, D., Pacewicz, A. (red.) (2014). Studia Philosophica Wratislaviensia. Numer specjalny 2014: Obecność filozofii.
Chomsky, N. (2017). Jakimi istotami jesteśmy?, tłum. J. Rybski. Kraków: Vis–á–vis.
Chrudzimski, A. (1998). Teoria intencjonalności Romana Ingardena. Edukacja Filozoficzna, (25), 249–262.
Chwistek, L. (1935). Granice nauki. Zarys logiki i metodologji nauk ścisłych. Warszawa–Lwów: Książnica-Atlas.
Coreth, E. (1969). Grundfragen der Hermeneutik. Ein philosophischer Beitrag. Freiburg: Herder.
Coreth, E. (1973). Frage. W: H. Krings, H.M. Baumgartner, Ch. Wild, Handbuch philosophischer Grundbegriffe (s. 485–493), Bd. 2. München: Kösel-Verlag.
Cowles, H.M. (2015). Hypothesis Bound: Trial and Error in the Nineteenth Century. Isis, 106(3), 635–645.
Cross, Ch., Roelofsen, F. (2020). Questions. W: E.N. Zalta (red.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pobrane z: https://plato.stanford.edu/archives/fall2020/entries/questions/ (dostęp: 9.10.2021).
Czeżowski, T. (1948). O metafizyce, jej kierunkach i zagadnieniach. Toruń: Księgarnia Naukowa.
Davies, M., Barnett, R. (2015). The Palgrave Handbook of Critical Thinking in Higher Education. New York: Palgrave Macmillan.
Descartes, R. (1958). Prawidła kierowania umysłem, tłum. L. Chmaja. Warszawa: PWN.
Descartes, R. (1970). Rozprawa o metodzie właściwego kierowania rozumem i poszukiwania prawdy w naukach, tłum. W. Wojciechowska. Warszawa: PWN.
Dewey, J. (1929). The Quest for Certainty: A Study of the Relation of Knowledge and Action. London: G. Allen & Unwin Limited.
Dewey, J. (2003). The Middle Works of John Dewey, 1899–1924. T. 4: 1907–1909, Essays, Moral Principles in Education. Charlottesville.
Doroszewski, J. (2001). Pojęcie problemu w nauce i działalności praktycznej. Studia Semiotyczne, XXIII, 139–152.
Dummett M. (2001). Begriffsanalysen ohne Definitionshoheit. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 27–41). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Dummett M. (2010). Natura i przyszłość filozofii, tłum. M. Iwanicki, T. Szubka, wprowadzenie T. Szubka. Warszawa: IFIS PAN.
Duncan, R., Weston-Smith, M. (red.) (1978). The Encyclopedia of Ignorance. New York: Pocket Books.
Duncan, R., Weston-Smith, M. (red.) (1997). The Encyclopedia of Ignorance: Everything You ever Wanted to Know about the Unknown. New York: Pergamon Press.
Edmonds, D., Eidinow, J. (2002). Pogrzebacz Wittgensteina. Opowieść o dziesięciominutowym sporze między dwoma wielkimi filozofami, tłum. L. Niedzielski. Warszawa: Muza.
Edwards, P. (red.) (1967). The Encyclopedia of Philosophy, wyd. 1. New York–London: The Macmillan Company & Free Press, Collier-Macmillan Publishers.
Feigl, H. (1988). The Scientific Outlook: Naturalism and Humanism. W: E.D. Klemke, R. Hollinger, A.D. Kline (red.), Introductory Readings in the Philosophy of Science (s. 427–437). Buffalo, New York: Prometheus Books.
Feinberg, J., Shafer-Landau, R. (red.) (2017). Reason and Responsibility: Readings in Some Basic Problems of Philosophy. Boston, MA: Cengage Learning.
Fidler, F., Wilcox, J. (2018). Reproducibility of Scientific Results. W: E.N. Zalta (red.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pobrane z: https://plato.stanford.edu/archives/win2018/entries/scientific-reproducibility/ (dostęp: 5.04.2021).
Flasch, K. (1987). Das philosophische Denken im Mittelalter. Von Augustin zu Machiavelli. Stuttgart: Reclam.
Frede, D. (2001). Meditation über Sein und Sinn philosophischer Probleme. W: J.J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 42–53). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Fritzhand, M. (1970). Główne zagadnienia i kierunki metaetyki. O metaetyce, intuicjonizmie i emotywizmie. Warszawa: KiW.
Frodeman, R. (2010). Introduction. W: R. Frodeman, J. Thompson Klein, C. Mitcham (red.), The Oxford Handbook of Interdisciplinarity (s. xxix–xxxix). Oxford: Oxford UP.
Fuller, S. (1988). Social Epistemology. Bloomington: Indiana University Press.
Fuller, S. (2002). Social Epistemology. Bloomington: Indiana University Press.
Gadamer, H.-G. (1924). Zur Systemidee in der Philosophie. W: Festschrift für Paul Natorp zum siebzigsten Geburtstage, gewidmet von Schülern und Freunden (s. 55–75). Berlin, Leipzig: Walterde Gruyter.
Gadamer, H.-G. (1955). Einleitung. W: R.G. Collingwood, Denken. Eine Autobiographie (s. V–XIV). Stuttgart: K.F. Kohler.
Gadamer, H.-G. (1960). Wahrheit und Methode. Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik. Tübingen: Mohr. Tłumaczenie polskie: Gadamer, 1993.
Gadamer, H.-G. (1972). Begriffsgeschichte als Philosophie. W: H.-G. Gadamer, Kleine Schriften III (s. 237–250). Tübingen: Mohr. Tłumaczenie polskie: Gadamer, 1979.
Gadamer, H.-G. (1977). Die Begriffsgeschichte und die Sprache der Philosophie W: H.-G. Gadamer, Kleine Schriften IV (s. 1–16). Tübingen: Mohr.
Gadamer, H.-G. (1979). Historia pojęć jako filozofia, tłum. K. Michalski. W: H.-G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane (s. 90–106). Wybrał, opracował i wstępem poprzedził K. Michalski, przełożyli M. Łukasiewicz, K. Michalski. Warszawa: PIW.
Gadamer, H.-G. (1980). Niezdolność do rozmowy, tłum. B. Baran. Znak, 309(3), 369–376.
Gadamer, H.-G. (1993). Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran. Kraków: Inter esse.
Gawlick, G. (1972). Frage. W: J. Ritter, K. Gründer (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 2 (s. 1059–1063). Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Geldsetzer, L. (1989). Problemgeschichte I. W: J. Ritter, K. Gründer (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 7 (s. 1410–1414). Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Giedymin, J. (1964). Problemy, założenia, rozstrzygnięcia. Studia nad logicznymi podstawami nauk społecznych. Poznań: UAM.
Gilson, É. (1968). Jedność doświadczenia filozoficznego, tłum. Z. Wrzeszcz. Warszawa: PAX.
Gilson, É. (1983). Constantes philosophiques de l’etre. Paris: Vrin.
Gilson, É. (1987). Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, tłum. S. Zalewski. Warszawa: PAX.
Głowiński, M. i in. (1976). Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gogacz, M. (1982). Tomizm egzystencjalny na tle odmian tomizmu. W: B. Bejze, W kierunku Boga (s. 59–81). Warszawa: ATK. http://katedra.uksw.edu.pl/gogacz/ksiazki/tomizm_egzystencjalny.pdf (dostęp: 5.05.2020).
Goldman, A., Blanchard, T. (2016). Social Epistemology. W: E.N. Zalta (red.), Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pobrane z: http://plato.stanford.edu/archives/sum2016/entries/epistemology-social/ (dostęp: 10.07.2021).
Góralski, A. (1980). Twórcze rozwiązywanie zadań. Warszawa: PWN.
Grabmann, M. (1988). Die Geschichte der scholastischen Methode. Erster Band: Die scholastische Methode von ihren Anfängen in der Vaterliteratur bis zum Beginn des 12. Jahrhunderts. Zweiter Band: Die scholastische Methode im 12. und beginnenden 13. Jahrhundert. Berlin: Akademie-Verlag Berlin.
Grobler, A. (2006). Metodologia nauk. Kraków: Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak, s. 91–101.
Gumański, L. (1992). Logical and Semantical Antinomies. Ruch Filozoficzny, 49(1), 21–30.
Gutowski, P. (2002). Między monizmem a pluralizmem. Studium genezy i podstaw filozofii Johna Deweya. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Guziuk-Tkacz M., Siegień-Matyjewicz A. (2012). Leksykon terminów metodologicznych. Nauki pedagogiczne i pokrewne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Haack, S. (2012). Six Signs of Scientism. Logos and Episteme, 3(1), 75–95. DOI: https://doi.org/10.5840/logos-episteme20123151.
Hacker, P.M.S. (2001). Verstehen wollen. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 54–71). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Hacking, I. (2001). Vom Gedächtnis der Begriffe. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 72–86). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Hadamard, J. (1964). Psychologia odkryć matematycznych, tłum. R. Molski. Warszawa: PWN.
Hajduk, Z. (2015). Dlaczego wierzyć?. W: P. Bylica, K.J. Kilian, R. Piotrowski, D. Sagan (red.), Filozofia – nauka – religia. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Jodkowskiemu z okazji 40-lecia pracy naukowej (s. 517–522). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Hall, A.R. (1966). Rewolucja naukowa 1500–1800. Kształtowanie się nowożytnej postawy naukowej, tłum. T. Zembrzuski. Warszawa: PAX.
Hamblin, C.L. (1967). Questions. W: P. Edwards (red.), The Encyclopedia of Philosophy, t. 7 (s. 49–53). New York: Macmillan.
Hamilton, E.R. (1929). The Art of Interrogation. London: Kegan Paul.
Hänel, M. (2001). Problemgeschichte als Forschung: Die Erbschaft des Neukantianismus. W: O.G. Oexle (red.), Das Problem der Problemgeschichte 1880–1932 (s. 85–128). Göttingen: Wallstein Verlag.
Hanks, P.W. (2006). Questions. W: D. Borchert (red.), Encyclopedia of Philosophy, t. 10 (s. 32–37). Detroit: Thomson, Gale.
Harrah, D. (1998). Questions. W: E. Craig (red.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, Version 1.0 (s. 7107–7109). London: Routledge.
Hartman, J. (2011). Wiedza. Byt. Człowiek. Z głównych zagadnień filozofii. Kraków: Universitas.
Hartman, J. (2013). Głupie pytania. Kraków: Agora.
Haubold, S. (1989). Problemgeschichte III. W: J. Ritter, K. Gründer (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 7 (s. 1416–1417). Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Heidegger, M. (1957). Der Satz der Identität. W: M. Heidegger, Identität und Differenz (s. 11–34). Pfullingen: Neske.
Heller, M. (2015). Moralność myślenia. Kraków: Copernicus Center Press.
Heller, M. (2018). Granice nauki. Kraków: Copernicus Center Press.
Heller, M., Michalik, A., Życiński, J. (1987). Filozofować w kontekście nauki. Kraków: PTT.
Hempoliński, M. (1974). Brytyjska filozofia analityczna. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Henrich, D. (2001). Das eine Problem, sich Problem zu sein. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 87–101). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Herbut, J. (1987). Metoda transcendentalna w metafizyce. Opole: Wydawnictwo św. Krzyża.
Herbut, J. (2004). Elementy metodologii filozofii. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Hintikka, J. (1993). Knowledge-Seeking by Questioning. W: J. Dancy, E. Sosa (red.), A Companion to Epistemology (s. 241–244). Oxford, Cambridge, Mass.
Hirsch Hadorn, G., Pohl, Ch., Bammer, G. (2010). Solving Problems through Transdisciplinary Research. W: R. Frodeman, J.T. Klein, R.C. Dos Santos Pacheco (red.), The Oxford Handbook of Interdisciplinarity (s. 431–452). Oxford: Oxford UP.
Holzhey, H. (1989). Problem. W: J. Ritter, K. Gründer (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 7 (s. 1397–1408). Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Horgan, J. (1997). The End of Science. Facing the Limits of Knowledge in the Twilight of the Scientific Age. New York: Broadway Books. Tłumaczenie polskie: Horgan, 1999.
Horgan, J. (1999). Koniec nauki czyli o granicach wiedzy u schyłku ery naukowej, tłum. M. Tempczyk. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Hugon, E. (1925). Zasady filozofii. Dwadzieścia cztery tezy tomistyczne, tłum. ks. A. Żychliński. Poznań: Św. Wojciech.
Hume, D. (1947). Badania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. J. Łukasiewicz, K. Twardowski. Kraków: PAU.
Hursh, B., Haas, P., Moore, M. (1983). An Interdisciplinary Model to Implement General Education. Journal of Higher Education, 54(1), 42–59.
Hübener, W. (1989). Problemgeschichte II. W: J. Ritter, K. Gründer, (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 7 (s. 1416–1417). Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Ingarden, R. (1960). O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, tłum. M. Turowicz. Warszawa: PWN.
Ingarden, R. (1972). Z teorii języka i filozoficznych podstaw logiki. Warszawa: PWN.
Ingarden, R. (1988). O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, tłum. M. Turowicz. Warszawa: PWN.
Inwagen, P., Zimmerman, D.W. (red.) (1998). Metaphysics: The Big Questions. Oxford: Blackwell.
Irwin, A. (1995). Citizen Science: A Study of People, Expertise and Sustainable Development. New York: Routledge.
Irwin, A. (2022). Citizen Science: A Study of People, Expertise and Sustainable Development. New York: Routledge.
Jadacki, J. (1985). Spór o granice poznania. Prolegomena do epistemologii. Warszawa: PWN.
Jadacki, J. (2008). Czy spory filozoficzne są rozstrzygalne?. W: A. Brożek, M. Zubricka (red.), Filozoficzne problemy nauki. Praca zbiorowa. Lviv-Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Jadacki, J. (2018). Twórca współczesnej semiotyki polskiej. Rzecz o Profesorze Jerzym Pelcu. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 27(2), 41–95.
James, W. (1979). Some Problems of Philosophy. Cambridge, MA and London: Harvard University Press. Tłumaczenie polskie: James, 2004.
James, W. (2004). Z wybranych problemów filozofii. Początek wprowadzenia do filozofii, przeł. M. Filipczuk, Kraków: Wyd. Zielona Sowa.
Janet, P., Séailles, G. (1886). Histoire de la philosophie. Les problèmes et les écoles. Paris.
Janich, P. (1992). Grenzen der Naturwissenschaft. Erkennen als Handeln. München: Verlag C.H. Beck.
Jaspers, K. (1976). Einführung in die Philosophie. München: R. Piper&Co. Verlag.
Jaspers, K. (1976). Was ist Philosophie? Ein Lesebuch. München: Pieper Verlag.
Jedynak, A. (1992). Terminologiczne i rzeczowe spory w filozofii. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 1(1), 81–89.
Jedynak, A. (2008). Czy spory filozoficzne są rozstrzygalne?. W: A. Brożek, M. Zubricka (red.), Filozoficzne problemy nauki. Praca zbiorowa (s. 308–309). Lviv–Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Johnson, D.W. (2015). Constructive Controversy. Theory, Research, Practice. Cambridge: Cambridge UP.
Jonkisz, A. (2008). Czy spory filozoficzne są rozstrzygalne?. Studia z Filozofii Polskiej, 3, 75–81.
Jonkisz, A. (2020). Pytania i odpowiedzi. Ujęcie teoriomnogościowe. Kraków: Ignatianum.
Jordania, J. (2006). Who Asked the First Question? The Origins of Human Choral Singing, Intelligence, Language and Speech. Tbilisi: Ivane Javakhishvili Tbilisi State University.
Judycki, S. (1993). Czy istnieją specyficzne metody filozoficzne?. Kwartalnik Filozoficzny, 21(4), 15–39.
Judycki, S. (2004). Czy istnieją rozstrzygające argumenty filozoficzne?. Diametros, (2), 39–56. Pobrano z: www.diametros.iphils.uj.edu.pl (dostęp: 20.12.2021).
Kamiński, S. (1961). Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamiński, S. (1986). O metodzie filozofii klasycznej. Roczniki Filozoficzne, 34(1), 5–20.
Kamiński, S. (1989). O naturze filozofii. W: S. Kamiński, Jak filozofować? (s. 45–53). Lublin: TN KUL.
Kamiński, S. (1992). Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Pisma wybrane, t. 4, do druku przygotował A. Bronk. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kamiński, S. (1993). Filozofia i metoda. Studia z dziejów metod filozofowania. Pisma wybrane, t. 2, do druku przygotował J. Herbut. Lublin: TN KUL.
Kampourakis, K., McCain, K. (2019). Uncertainty: How It Makes Science Advance. Oxford: OUP.
Kant, I. (1957). Krytyka czystego rozumu, t. 2, tłum. R. Ingarden. Warszawa: PWN.
Kant, I. (2002). Logika. Podręcznik do wykładów (wydany przez Gottloba Benjamina Jäschego), tłum. pol. Z. Zawirski, Filo-Sofija, 2, (1), 131–164.
Kasprzyk, L., Węgrzecki, A. (1974). Wprowadzenie do filozofii. Warszawa: PWN.
Kaufmann, A., Fustier, M., Drevet, A. (1975). Inwentyka: metody poszukiwania twórczych rozwiązań, tłum. M. Wołodźko. Warszawa: WNT.
Kekes, J. (2014). The Nature of Philosophical Problems: Their Causes and Implications. Oxford: Oxford University Press.
Kitcher, P. (1993). The Advancement of Science. Science Without Legend, Objectivity Without Illusions. New York: Oxford UP.
Kitcher, P. (2011). Philosophy Inside Out. Metaphilosophy, 42(3), 248–260.
Kitcher, P. (2015). Pragmatism and Progress. Transactions of the Charles S. Peirce Society, 51(4), 475–494.
Klein, J.T. (1990). Interdisciplinarity: History, Theory and Practice. Detroit: Wayne State University Press.
Klein, J.T. (2010). A Taxonomy of Interdisciplinarity. W: R. Frodeman, J.T. Klein, C. Mitcham (red.), The Oxford Handbook of Interdisciplinarity (s. 15–30). Oxford: Oxford UP.
Koj, L., Wiśniewski, A. (1989). Inquiries into the Generating and Proper Use of Questions. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Koterski, A. (2015). „Ostateczna” ocena demarkacjonizmu. W: P. Bylica, K. Kilian, R. Piotrowski, D. Sagan (red.), Filozofia – nauka – religia. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Jodkowskiemu z okazji 40-lecia pracy naukowej (s. 309–317). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Kotarbiński, T. (1961). Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk. Wrocław: Ossolineum.
Kozłowski, J. (2010). Narodziny i rozwój dyscyplin naukowych, http://kbn.icm.edu.pl/pub/kbn/sn/archiwum/9601/kozlow.html (dostęp: 6.08.2010).
Krajewski, W. (1965). Główne zagadnienia i kierunki filozofii, cz. II: Ontologia. Warszawa: PIW.
Krąpiec, M.A. (1962). Dlaczego zło?. Kraków: Znak.
Krąpiec, M.A. (1963). Filozofia i postęp. Znak, 15, 359–368.
Krąpiec, M.A. (1978). Metafizyka. Zarys teorii bytu. Lublin: TN KUL.
Krąpiec, M.A. (1997). Czym jest filozofia klasyczna?. Roczniki Filozoficzne KUL, 45(1), 156–165.
Kubiński, T. (1970). Wstęp do logicznej teorii pytań. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kuhn, T.S. (1968). Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka. PWN: Warszawa.
Kuhn T.S. (1970). The Structure of Scientific Revolutions. Chicago, London: The University of Chicago Press. Tłumaczenie polskie: Kuhn, 1968, 2001.
Kuhn, T.S. (1977). Logic of Discovery or Psychology of Research?. W: T.S. Kuhn, The Essential Tension: Selected Studies in ScientificTradition and Change (s. 266–292). Chicago: University of Chicago Press. Tłumaczenie polskie: Kuhn, 1985.
Kuhn, T.S. (1985). Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych, tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: PIW.
Kuhn, T.S. (2001). Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Kusch, M. (2011). Social Epistemology. W: S. Bernecker, D. Pritchard (red.), The Routledge Companion to Epistemology (s. 873–884). London and New York: Routledge. Pobrano z: http://www.academia.edu/185820/Social_Epistemology (dostęp: 29.06.2016); http://www.hps.cam.ac.uk/research/se.html (dostęp: 29.06.2016).
Lakatos, I. (1968). Criticism and the Methodology of Scientific Research Programmes. Proceedings of the Aristotelian Society, 69149–186.
Lakatos, I. (1970). Falsification and the Methodology of Scientific Research Programmes. W: I. Lakatos, A. Musgrave (red.), Criticism and the Growth of Knowledge (s. 91–196). Cambridge: The Cambridge University Press; tłumaczenie polskie: Lakatos, 1995.
Lakatos, I. (1995). Falsyfikacja a metodologia naukowych programów badawczych. W: I. Lakatos, Pisma z filozofii nauk empirycznych (s. 3–169), tłum. W. Sady. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lakatos, I. (1995). Historia nauki a jej racjonalne rekonstrukcje. W: I. Lakatos, Pisma z filozofii nauk empirycznych (s. 170–234), tłum. W. Sady. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Landsburg, S.E. (2009). The Big Questions: Tackling the Problems of Philosophy with Ideas from Mathematics, Economics and Physics. New York: Free Press.
Langley, P., Magnani, L., Schunn, C., Thagard, P. (2005). An Extended Theory of Human Problem Solving. Proceedings of the Annual Meeting of the Cognitive Science Society, 27. http://www.isle.org/~langley/papers/icarus.cs05.pdf (dostęp: 24.02.2014).
Laudan, L. (1977). Progress and Its Problems. Toward a Theory of Scientific Growth. Berkeley and Los Angeles: The University of California Press.
Laudan, L. (1984). Science and Values. The Aims of Science and Their Role in Scientific Debate. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
Laudan, L. (1996). Beyond Positivism and Relativism. Theory, Metod and Evidence. Boulder: Westview Press.
Lehar, S. (2004). The Boundaries of Human Knowledge. A Phenomenological Epistemology or Waking Up in a Strange Place. Pobrano z: http://cns-alumni.bu.edu/~slehar/webstuff/book2/Boundaries.pdf (dostęp: 23.04.2020).
Lekka-Kowalik, A. (2008). Odkrywanie aksjologicznego wymiaru nauki. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Levy, A., Godfrey-Smith, P. (red.) (2020). The Scientific Imagination: Philosophical and Psychological Perspectives. Oxford: Oxford University Press.
Lonergan, B. (1957). Insight: A Study of Human Understanding. London: Longmans.
Lonergan, B. (1970). Insight: A Study of Human Understanding. New York: Philosophical Library.
Lonergan, B. (1992). Collected Works of Bernard Lonergan, t. 3: Insight: A Study of Human Understanding. Toronto: University of Toronto Press, Scholarly Publishing Division.
Lopez Cerezo, J.A., Krohn, W., Newell, W., Tuana, N., Weingart, P. (red.) (2012). Oxford Handbook of Interdisciplinarity. Oxford: Oxford UP.
Luntley, M. (2016). What’s the Problem with Dewey? European Journal of Pragmatism and American Philosophy [online] VIII-1. Pobrano z: https://journals.openedition.org/ejpap/444 (dostęp: 18.04.2020).
Łukasiewicz, J. (1912). O twórczości w nauce. W: Księga pamiątkowa ku uczczeniu 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza r. 1661, t. 1 (s. 1–15). Lwów: Uniwersytet Lwowski. Pobrano z: http://pbc.biaman.pl/Content/3971/Syg.%20%20111452%20-%2019.pdf (dostęp: 21.07.2021).
Łukasiewicz, J. (1934). O nauce. Lwów: Polskie Towarzystwo Filozoficzne.
Łukasiewicz, J. (1961). Analiza i konstrukcja pojęcia przyczyny (1906). W: J. Łukasiewicz, Z zagadnień logiki i filozofii. Pisma wybrane (s. 9–62), wybór, wstęp i opracowanie J. Słupecki, Warszawa: PWN.
Machamer, P. Wolters, G. (red.). (2010). Interpretation: Ways of Thinking about the Sciences and the Arts. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
Majdański, S. (1972). Problemy asercji zdaniowej. Szkice pragmatyczne, Lublin: TN KUL.
McGinn, C. (1993). Problems in Philosophy: The Limits of Inquiry, Oxford: Blackwell.
MacIntyre, A. (2009). God, Philosophy, Universities: A Selective History of the Catholic Philosophical Tradition. Lanham: Rowman & Littlefield. Tłumaczenie polskie: MacIntyre, 2013.
MacIntyre, A. (2013). Bóg – filozofia – uniwersytety. Wybrane zagadnienia z historii katolickiej tradycji filozoficznej, przeł. A. Łagocka, Warszawa: IW Pax.
Mantzavinos, C. (2016). Hermeneutics. W: E.N. Zalta (red.), Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pobrane z: https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/hermeneutics/ (dostęp: 28.09.2019).
Manterys, A. (2000). Klasyczna idea definicji sytuacji. Warszawa: UW.
Manterys, A. (2005). Sytuacja społeczna. W: Encyklopedia socjologii. Suplement, komitet redakcyjny (s. 319–324). Warszawa: Oficyna Naukowa.
Marcel, G. (1955). L’Homme problématique. Paris: Aubier.
Marcel, G. (1962). Być i mieć, tłum. P. Lubicz. Warszawa: PAX.
Marcel, G. (1965). Od sprzeciwu do wezwania, tłum. S. Ławicki. Warszawa: PAX.
Marcel, G. (1995). Tajemnica bytu, tłum. M. Frankiewicz. Kraków: Znak.
Marciszewski, W. (1971). Sztuka dyskutowania. Warszawa: Iskry.
Marciszewski, W. (1977). Metody analizy tekstu naukowego. Warszawa: PWN.
Maryniarczyk, A. (1986). Metoda separacji a metafizyka. Lublin: TN KUL.
Materna, P. (1980). Problem. W: J. Speck (red.), Handbuch wissenschaftstheoretischer Begriffe, Bd. 2 (s. 511–514). Göttingen: UTB Vandenhoeck.
McIntyre, L. (2019). The Scientific Attitude: Defending Science from Denial, Fraud, and Pseudoscience. Cambridge: MIT Press.
Medawar, P. (1984). The Limits of Science. Oxford: OUP.
Mehlberg, H. (1958). The Reach of Science. Toronto: Univ. of Toronto Press.
Menken, S., Keestra, M. (red.) (2016). An Introduction to Interdisciplinary Research. Amsterdam: Amsterdam University Press.
Mittelstraß, J. (2001). Philosophische Probleme zwischen Wissenschaft und Lebenswelt. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 134–144), Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Moore, G.E. (1953). Some Main Problems of Philosophy. London: George Allen & Unwin Ltd.; New York: The Macmillan Company. Polskie tłumaczenie: Moore, 1967.
Moore, G.E. (1967). Z głównych zagadnień filozofii, tłum. C. Znamierowski. Warszawa: PWN.
Moore, G.E. (1990). O metodzie filozoficznej. Wybór tekstów, wstęp, wybór, tłumaczenie W. Sady. Warszawa: Wydane staraniem Klubu Otryckiego.
Morris, S.G. (2015). Science and the End of Ethics. New York: Palgrave, Macmillan.
Myers, Ch., Haynes C. (2002). Transforming Undergraduate Science Through Interdisciplinary Inquiry. W: C. Haynes (red.), Innovations in Interdisciplinary Teaching (s. 179–197). Phoenix, AZ: American Council on Education, The Oryx Press.
Nagel, T. (1991). Mortal Questions. Cambridge: Cambridge UP. Polskie tłumaczenie: Nagel, 1997.
Nagel, T. (1997). Pytania ostateczne, tłum. A. Romaniuk. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Newell, W.H. (2001). A Theory of Interdisciplinary Studies. Issues in Integrative Studies, 19, 1–25.
Newell, A., Simon, H.A. (1972). Human Problem Solving. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
Newell, A., Shaw, J.C., Simon, H.A. (1958). Elements of a Theory of Human Problem Solving. Psychological Review, 65(3), 151–166.
Newton, I. (2011). Matematyczne zasady filozofii przyrody, tłum. J. Wawrzecki. Rzeszów: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Fundacja Centrum Kopernika.
Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2008). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN.
Nielsen, K. (1988). Wprowadzenie do filozofii, tłum. Z. Szawarski. Warszawa: KiW.
Nietzsche F. (1879). Menschliches, Allzumenschliches. Ein Buch für freie Geister. Chemnitz: Verlag von Ernst Schmeitzner.
Nolan, D. (2016). Method in Analytic Metaphysics. W: H. Cappelen, T. Szabó Gendler, J. Hawthorne (red.), The Oxford Handbook of Philosophical Methodology (s. 159–178). Oxford: Oxford University Press.
Nosal, C. (1975). Kryteria klasyfikacji sytuacji: zadań i problemów. Wrocław: Wyd. Polit. Wrocławskiej.
Nosal, C. (2001). Psychologia myślenia i działania menedżera. Rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji, kreowanie strategii. Kraków: Akade.
Nosal, C. (2007). Psychologia poznania naukowego – umysły i problemy. Nauka, (2), 57–76.
Nowaczyk, A. (2006). Poławianie sensu w filozoficznej głębi. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Nowaczyk, A., Żołnowski, Z. (1974). Logika i metodologia badań naukowych dla lekarzy. Warszawa: PZWL.
Nowak, L. (1976). Arystotelesowska teoria nauki (cześć I). Studia Philosophiae Christianae, 12(1), 133–168.
Nowotny, H. (2016). The Cunning of Uncertainty. Cambridge: Polity Press.
Nussbaum, M. (2001). Arbeit an der Kultur der Vernunft. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 145–147). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
O’Connor, C., Weatherall, J.O. (2019). The Misinformation Age. How False Beliefs Spread. New Heaven, London: Yale University Press.
O’Hear, A. (1982). Karl Popper. London: Routledge.
Olczyk, S. (2003). Karl Popper: teoria ewolucji a logika sytuacji. Filozofia Nauki, 11(2), 79–92.
Passmore, J.A. (1985). Recent Philosophers. A Supplement to a Hundred Years of Philosophy. London: Duckworth.
Pawłowski, T. (1977). Teoria pytań i jej zastosowania. W: T. Pawłowski, Pojęcia i metody współczesnej humanistyki (s. 151–193). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Pawłowski, T. (1978). Tworzenie pojęć i definiowanie w naukach humanistycznych. Warszawa: PWN.
Pelc, J. (1961). O pojęciu tematu. Wrocław: Ossolineum.
Pelc, J. (1971). O użyciu wyrażeń. Wrocław: Ossolineum.
Pelc, J. (1985). Rzecz o twórczym działaniu: notatki z lektur i refleksje. Studia Filozoficzne, (8–9), 5–18.
Pelc, J. (1991). O poznawczej roli pytań. W: J. Pelc (red.), Prace z pragmatyki, semantyki i metodologii semiotyki (s. 287–302). Wrocław: Ossolineum.
Penrose, R. (1995). Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki, tłum. P. Amsterdamski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Perennial Philosophy. (b.r.w.). W: Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Perennial_philosophy (dostęp: 2.08.2019).
Perzanowski, J. (red.) (1989). Jak filozofować? Studia z metodologii filozofii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Pfänder, A. (1921). Logik. Halle: Verlag von Max Niemeyer.
Pfänder, A. (1929). Logik. Halle: Verlag von Max Niemeyer.
Pfänder, A. (1963). Logik. Tübingen: Niemeyer.
Philosophie (1989). Philosophie. W: J. Ritter, K. Gründer, G. Gabriel (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie (s. 572–879), t. 7. Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Piaget, J. (1977). Psychologia i epistemologia, tłum. Z. Zakrzewska. Warszawa: PWN.
Piaget, J. (1981). Równoważenie struktur poznawczych. Centralny problem rozwoju, tłum. Z. Zakrzewska. Warszawa: PWN.
Pieper, J. (1975). Philosophie in Selbstdarstellungen I. Hamburg: Felix Meiner Verlag.
Pieter, J. (1960). Praca naukowa. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”.
Pietrasiński, Z. (1983). Atakowanie problemów. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Pietruska-Madej, E. (1990). Odkrycie naukowe. Kontrowersje filozoficzne. Warszawa: PWN.
Poczobut, R. (2012). Interdyscyplinarność i pojęcia pokrewne. W: A. Chmielewski, M. Dudzikowa, A. Grobler (red.), Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką (s. 39–61). Kraków: Impuls.
Polanyi, M. (1962). Personal Knowledge. Towards a Post-Critical Philosophy. London: The Univ. of Chicago Press.
Popper, K.R. (1984). Nędza historycyzmu, tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: Wydawnictwo Krąg.
Popper, K.R. (1986). How I See Philosophy?. W: S.G. Shanker (red.), Philosophy in Britain Today (s. 198–212). New York. Tłumaczenie polskie: Popper, 1988.
Popper, K.R. (1988). Jak widzę filozofię, tłum. T. Szubka. Przegląd Powszechny, (7/8), 31–48.
Popper, K.R. (1992). Wiedza obiektywna. Ewolucyjna teoria epistemologiczna, przełożył i wstępem opatrzył A. Chmielewski. Warszawa: PWN.
Popper, K.R. (1995). Philosophy and Problems. A. O’Hear (red.). Cambridge: CUP.
Popper, K.R. (1997). Nieustanne poszukiwania. Autobiografia intelektualna, tłum. A. Chmielewski. Kraków: Znak.
Popper, K.R. (1997). Modele, narzędzia i prawda. W: K.R. Popper, Mit schematu pojęciowego. W obronie nauki i racjonalności (s. 173–206). Warszawa: KiW.
Popper, K.R. (1999). Droga do wiedzy. Domysły i refutacje, tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Popper, K.R. (2002). Conjectures and Refutations. The Growth of Scientific Knowledge. London, New York: Routledge. Tłumaczenie polskie: Popper, 1999.
Popper, K.R. (2002). Back to the Presocratics. W: K.R. Popper, Conjectures and Refutations. The Growth of Scientific Knowledge (s. 136–165). London, New York: Routledge.
Porter, R. (red.) (1996). Rewriting the Self. Histories from the Renaissance to the Present. New York: Routledge.
Poznański, J. (2019). Granice nauki. W: S. Janeczek, M. Walczak, A. Starościc (red.), Metodologia nauk. Cz. I: Czym jest nauka? (s. 447–469). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Pólya, G. (1964). Jak to rozwiązać? Nowy aspekt metody matematycznej, tłum. L. Kubik, Warszawa: PWN.
Próchnicka, M. (1991). Informacja a umysł. Kraków: Universitas.
Przanowska, M. (2013). Człowiek jako pytanie. O dialektycznym transcendowaniu w doświadczeniu kształtującego słuchania. Kwartalnik Pedagogiczny, 2(228), 49–76.
Przanowska, M. (2015). The Hermeneutic Priority of the Question: Cultivating the Hermeneutic Ear (Hermeneutyczne pierwszeństwo pytania. Kształtowanie hermeneutycznego ucha). Studia Paedagogica Ignatiana, 18, 59–80. Pobrano z: http://apcz.pl/czasopisma/index.php/SPI/article/view/SPI.2015.003 (dostęp: 13.06.2021).
Przedmiot (1983). W: A. Podsiad, Z. Więckowski (oprac.), Mały słownik terminów i pojęć filozoficznych dla studiujących filozofię chrześcijańską (s. 302–303). Warszawa: PAX.
Przełęcki, M. (1992). Platon o niewyrażalności poznania filozoficznego. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 1(1), 65–79.
Przełęcki, M. (1996). Poza granicami nauki. Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne.
Przełęcki, M. (2007). Antyirracjonalizm Szkoły Lwowsko-Warszawskiej. W: M. Przełęcki, Horyzonty metafizyki (s. 98–105). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Przełęcki, M. (2007). Horyzonty metafizyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Przełęcki, M. (2010). Within and Beyond the Limits of Science. Logical Studies of Scientific and Philosophical Knowledge, J. Jadacki (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Puzzle. (b.r.w.). W: Dictionary.com. http://www.dictionary.com/browse/puzzle?s=t (dostęp: 18.07.2016).
Ranganathan, Sh.R. (1967). Prolegomena to Library Classification. London: Asia Publishing House.
Reichenbach, H. (1960). Powstanie filozofii naukowej, tłum. H. Krahelska. Warszawa: KiW (oryg. 1951).
Repko, A.F. (2008). Interdisciplinary Research: Process and Theory. Wyd. 1. Los Angeles: Sage Publications Inc.
Repko, A.F., Szostak, R. (2020). Interdisciplinary Research: Process and Theory. Wyd. 4. Los Angeles: Sage Publications Inc.
Rescher, N. (1978). Scientific Progress. Oxford: Blackwell.
Rescher, N. (2010). Philosophical Inquiries. An Introduction to Problems of Philosophy. Pittsburg, PA: University of Pittsburgh Press.
Resnik, D.B. (red.) (1998). The Ethics of Science. An Introduction. London, New York: Routledge.
Rettet den technischen Menschen. (1958, 26 listopada). Rettet den technischen Menschen. Die Zeit. https://www.zeit.de/1953/48/rettetden-technischen-menschen (dostęp: 4.07.2021)
Rorty, R. (red.) (1967). The Linguistic Turn: Recent Essays in Philosophical Method. Chicago: University of Chicago Press. Wydanie z 1992 r. zawiera dwa dodatkowe eseje Rorty’ego.
Rorty, R. (red.) (1988). The Linguistic Turn: Recent Essays in Philosophical Method. Chicago: University of Chicago Press.
Rorty, R. (2001). Im Dienste der Welterschliessung. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 148–154). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Rosenberg, A. (2000). Philosophy of Science. A Contemporary Introduction. London: Routledge.
Rosenberg, A. (2005). Philosophy of Science. A Contemporary Introduction. London: Routledge.
Russell, B. (1948). Human Knowledge. Its Scope and Limits. London: Routledge.
Russell, B. (1995). Problemy filozofii, przełożył i posłowiem opatrzył W. Sady, Warszawa: PWN (oryg. 1912).
Ryle, G. (1970). Czym jest umysł?, tłum. W. Marciszewski. Warszawa: PWN.
Rynin, D., Johnson, A.B. (2006). Encyclopedia of Philosophy, t. 4. Detroit: Thomson.
Rzycka, O. (2010). Niezwykła moc zadawania pytań w zarządzaniu ludźmi. Warszawa: Wolters Kluwer.
Sady, W. (2000). Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana. Warszawa: FNP.
Satija, M. P. (2001). Relationships in Ranganathan’s Colon Classification. W: C.A. Bean, R. Green (red.), Relationships in the Organization of Knowledge (s. 199–210). Dordrecht: Springer.
Schaff, A. (1981). Stereotyp a działanie ludzkie. Warszawa: KiW.
Schmitt, F. (1999). Social Epistemology. W: J. Greco, E. Sosa (red.), Epistemology (s. 354–382). Oxford: Blackwell.
Schneider, H. (1989). Philosophie, immerwährende; lat. philosophia perennis. W: J. Ritter, K. Gründer (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 7 (s. 898–900). Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Schulte, J., Wenzel, U.J. (red.) (2001). Was ist ein „philosophisches” Problem?. Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Schulte, J. (2001). Vorwort. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 7–19). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Searle, J. (1969). Speech Acts. Cambridge, UK: Cambridge University Press. Tłumaczenie polskie: Searle, 1987.
Searle, J. (1979). Expression and Meaning. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Searle, J. (1987). Czynności mowy: rozważania z filozofii języka, tłum. B. Chwedeńczuk, Warszawa: Pax.
Seel, M. (2001). Sechs nur scheinbar widersprüchlichen Antworten. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches”Problem? (s. 155–165). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Selye, H. (1967). Od marzenia do odkrycia naukowego: Jak być naukowcem, tłum. L. Zembrzuski, W. Serzysko. Warszawa: PZWL.
Shapere, D. (1965). Philosophical Problems of Natural Science. New York: Macmillan.
Shapin, S. (1979). Homo Phrenologicus: Anthropological Perspectives on an Historical Problem. W: B. Barnes, S. Shapin (red.), Natural Order: Historical Studies in Scientific Culture (s. 41–71). Beverly Hills, CA: Sage.
Simmel, G. (1927). Hauptprobleme der Philosophie. Berlin, Leipzig: Walter de Gruyter.
Simon, H.A., Newell, A. (1971). Human Problem Solving. The State of the Theory in 1970. American Psychologist, 26(2), 145–159. Pobrano z: http://www.cog.brown.edu/courses/cg195/pdf_files/fall07/Simon%20and%20Newell%20%281971%29 / (dostęp: 23.04.2016).
Skarga, B. (1989). Granice historyczności. Warszawa: PIW.
Skarga, B. (1999). O filozofię bać się nie musimy. Warszawa: PWN.
Skarga, B. (2005). Kwintet metafizyczny. Kraków: Universitas.
Sokal, A., Bricmont, J. (2004). Modne bzdury. O nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, tłum. P. Amsterdamski. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Solomon, R.C., Higgins, K.M. (red.) (2006). The Big Questions. A Short Introduction to Philosophy. Wadsworth: Cengage Learning.
Solomon, R.C., Higgins, K.M. (red.) (2010). The Big Questions. A Short Introduction to Philosophy. Wadsworth: Cengage Learning.
Solving problem. (b.r.w.). W: Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Problem_solving.
Sosis, C., Williamson, T. (2017). What Is It Like to Be a Philosopher? http://www.whatisitliketobeaphilosopher.com/timothy-williamson (dostęp: 12.08.2019).
Spendel, Z. (2013). Etyka, psychologia czy filozofia nauki?. Nauka PA, 2, 147–157.
Spiegelberg, H. (1982). The Phenomenological Movement. A Historical Introduction. The Hague: Martinus Nijhoff Publishers.
Stępień, A.B. (1964). Wprowadzenie do metafizyki. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Stępień, A.B. (1966). Z teorii pytań. W: A. Stępień, O metodzie teorii poznania (s. 37–42). Lublin: TN KUL.
Stępień, A.B. (2015). Kilka wstępnych uwag o sporze: realizm – idealizm. W: A. Stępień, Studia i szkice filozoficzne (s. 76–78), przygotował do wydania R. Kryński. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Such, J. (1975). Problemy weryfikacji wiedzy. Warszawa: PWN.
Sułek, A. (1979). Eksperyment w badaniach społecznych. Warszawa: PWN.
Swieżawski, S. (1960). Rozum i tajemnica. Kraków: Znak.
Swieżawski, S. (1966). Zagadnienie historii filozofii. Warszawa: PWN.
Szostak, R. (2002). How to Do Interdisciplinarity: Integrating the Debate. Issues in Integrative Studies, 20, 103–122.
Szubka, T. (1988). Filozofia jako konstrukcja i uzasadnienie światopoglądów (Metafilozofia Johna Kekesa). Studia Filozoficzne, 5, 59–72.
Szubka, T. (2009). Filozofia analityczna. Koncepcje, metody, ograniczenia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szubka, T. (2016). Filozofia bez teorii. W: A. Brożek, A. Chybińska, M. Grygianiec, M. Tkaczyk (red.), Myśli o języku, nauce i wartościach. Profesorowi Jackowi Juliuszowi Jadackiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (s. 463–476). Seria druga. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Szuman, S. (1939). Rozwój pytań dziecka. Warszawa, Wilno, Lublin: Nasza Księgarnia. Pobrano z: http://bc.radom.pl/dlibra/docmetadata?id=8237&from=publication (dostęp: 27.06.2021). Opublikowane także w: Szuman, 1985.
Szuman, S. (1985). Dzieła wybrane. Studia nad rozwojem psychicznym dziecka, t. 1. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Tarski, A. (2001). Odczyt Alfreda Tarskiego na Konferencji o Problemach Matematyki w Princeton, 17 grudnia 1946. W: A. Tarski, Pisma logiczno-filozoficzne, t. 2: Metalogika (s. 401–413), J. Zygmunt (red.). Warszawa: PWN.
Tatarkiewicz, W. (1968). Historia filozofii. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: PWN.
Terpstra, J.L., Best, A., Abrams, D.B., Moor, G. (2010). Health Sciences and Health Services. W: R. Frodeman, J.T. Klein, C. Mitcham (red.), The Oxford Handbook of Interdisciplinarity (s. 508–521). Oxford: Oxford UP.
Thagard, P. (2010). Cognitive Science. W: R. Frodeman, J.T. Klein, C. Mitcham (red.), The Oxford Handbook of Interdisciplinarity (s. 234–245). Oxford: Oxford UP.
Thomä, D. (2001). »Die Welt, die Welt, ihr Esel, ist das Problem der Philosophie«. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 166–185). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Tennant, N. (2007). Mind, Mathemathics and the Ignorabimusstreit, British Journal for the History of Philosophy, 15, 745–773. https://u.osu.edu/tennant.9/publications/ (dostęp: 10.05.2022)
Tuchańska, B. (1990). Koncepcja poznania i nauki Michaela Polanyi’ego. Zagadnienia Naukoznawstwa, 2(103), 397–414.
Tymieniecka, A.T. (1966). Why Is There Something Rather Than Nothing? Prolegomena to the Phenomenology of Cosmic Creation. Assen: Van Gorcum & Comp.
Urbaniec, J. (1986). Trzeci świat Karla Poppera. Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, (8), 77–84.
W kręgu filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (1978). W kręgu filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Z dyskusji o dorobku Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej z okazji 60-lecia uczelni. Życie i Myśl, 11(293), 21–72.
Waismann, F. (1956). How I see Philosophy?. W: A. Ayer (red.), Logical Positivism (s. 1–38). Glencoe: Free Press.
Waismann, F. (1976). Von der Natur eines philosophischen Problems. W: F. Waismann, Logik, Sprache, Philosophie (s. 20–36). Stuttgart: Reclam.
Walczak, M. (2015). Interdyscyplinarny charakter kulturoznawczego pojęcia kultury. Człowiek i Społeczeństwo, 39, 135–152.
Walczak, M. (2016a). Czy możliwa jest wiedza interdyscyplinarna?. Zagadnienia Naukoznawstwa, (1), 113–126.
Walczak, M. (2016b). O różnicy między tematem a problemem badawczym. W: o. M. Tkaczyk, M. Krupa, ks. K. Jaworski (red.), Veritas in Caritate. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Andrzeja Szostka MIC (s. 497–502). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Walczak, M. (2019). Kategorie interdyscyplinarności i integracji a analityczno-porządkujące schematy Stanisława Kamińskiego. W: J. Wojtysiak, Z. Wróblewski, A. Gut (red.), Lubelska Szkoła Filozoficzna w porównaniach (s. 207–243). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Waldenfels, B. (1971). Aporie, Aporetik. W: J. Ritter, K. Gründer, G. Gabriel (red.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. 1 (s. 447). Basel, Stuttgart: Schwabe & Co. AG Verlag.
Waldenfels, B. (2001). Übergänge ins Unvertraute. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 186–196). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Wejland, A.P. (1977). Analiza logiczna interrogacji i jej zastosowanie w badaniach społecznych. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wentzer, T. S. (2011). Toward a Phenomenology of Questioning: Gadamer on Questions and Questioning. W: A. Wierciński (red.), Gadamer’s Hermeneutics and the Art of Conversation (s. 243–266). Berlin: Lit Verlag.
Wenzel, U.J. (2001). Epilog: Problembewusstsein. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 203–210). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Wild, Ch. (1973). Problem. W: H. Krings, H.M. Baumgartner, Ch. Wild, Handbuch philosophischer Grundbegriffe (s. 1139–1146), t. 4. München: Kösel-Verlag.
Wilhelmsen, F.D. (2016). Being and Knowing. Reflections of a Thomist. New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers.
Williamson, T. (2007). The Philosophy of Philosophy. Oxford: Blackwell.
Williamson, T. (2018a). Doing Philosophy: From Common Curiosity to Logical Reasoning. Oxford University Press. Tłumaczenie polskie: Williamson, 2020.
Williamson, T. (2018b, 3 października). What Do Philosophers Do? [Wideo]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=itoL6aMioDk (dostęp: 11.08.2019).
Williamson, T. (2020). O co chodzi w filozofii? Od zdziwienia do myślenia, tłum. A. Chybińska, B. Dziobkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Williamson, T. (2022). The Philosophy of Philosophy. Chichester: Wiley Blackwell.
Wiśniewski, A. (1990). Stawianie pytań: logika i racjonalność. Lublin: UMCS.
Wiśniewski, A. (1995). The Posing of Questions: Logical Foundations of Erotetic Inferences. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Wittgenstein, L. (1972). Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz. Warszawa: PWN.
Wittgenstein, L. (1997). Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz. Warszawa: PWN.
Wojtysiak, J. (2008). Dlaczego istnieje raczej coś niż nic? Analiza problemu w kontekście dyskusji we współczesnej filozofii analitycznej. Lublin: TN KUL.
Woleński, J. (2015). Naturalizm: blaski i cienie. Nauka, (4), 7–30.
Wolf, U. (2001). Begriffliche Spannungen und existenzielle Aporien. W: J. Schulte, U.J. Wenzel (red.), Was ist ein „philosophisches” Problem? (s. 197–202). Frankfurt/M: Fischer Taschenbuch Verlag.
Wolniewicz, B. (1985). Ontologia sytuacji. Podstawy i zastosowania. Warszawa: PWN.
Wright, H.G. (2007). John Dewey’s View Of Situations, Problems, Means And Ends. W: Means, Ends and Medical Care. Philosophy and Medicine, t. 92. Springer: Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-5292-7_4 (dostęp: 18.04.2020).
Wróblewski, A.K. (1982). Prawda i mity w fizyce. Warszawa: Iskry.
Wszołek, S. (1997). Nieusuwalność metafizyki. Logiczno-lingwistyczne aspekty debaty Rudolfa Carnapa z Ludwigiem Wittgensteinem i Karlem R. Popperem. Tarnów: OBI.
Wszołek, S. (2003). Racjonalność wiary. Kraków: PAT.
Zamiara, K. (1979). Epistemologia genetyczna J. Piageta a spór o zasady rozwoju nauki. W: Z. Cackowski, J. Kmita (red.), Społeczny kontekst poznania (s. 149–166). Wrocław: Ossolineum.
Zdybicka, Z.J. (1992). Czym jest religioznawstwo?. W: Z.J. Zdybicka, Religia i religioznawstwo (s. 321–334). Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Zięba, M. (2015). Kłopot za kłopotem. Katolik w dryfującej Europie. Poznań: W drodze.
Ziembiński, Z. (1984). Logika praktyczna. Warszawa: PWN.
Ziman, J. (1996). „Postacademic Science”: Constructing Knowledge with Networks and Norms. Science Studies, (9), 67–80.
Ziman, J. (2004). Real Science. What it is, and what it Means. Cambridge: UP.
Zmyślony, I. (2008a). Filozof nauki czy teoretyk poznania? Przyczynek do badań nad poglądami filozoficznymi Michaela Polany’ego. Filozofia Nauki, 16(262), 106–134.
Zmyślony, I. (2008b). Zagadnienie wiedzy niejawnej. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, (3), 147–163.
Published
October 3, 2022
Categories
Copyright (c) 2022 Academicon Press
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Details about the available publication format: Książka drukowana
Książka drukowana
Co-publisher's ISBN-13 (24)
978-83-62475-94-0
Date of first publication (11)
2022-10-01
Details about the available publication format: Ebook [PDF]
Ebook [PDF]
ISBN-13 (15)
978-83-62475-49-0
Publication date (01)
2023-10-18
