Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej

Autorzy

Anna Brożek (red.)
Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0003-1807-7631
Alicja Chybińska (red.)
Uniwersytet Warszawski

Słowa kluczowe:

Szkoła Lwowsko-Warszawska, Kazimierz Ajdukiewicz, Kazimierz Twardowski, Stanisław Leśniewski, Jan Łukasiewicz, Alfred Tarski, historia filozofii polskiej, logika, filozofia

Streszczenie

Słownik języka polskiego PWN odnotowuje m.in. trzy znaczenia słowa „fenomen”: (1) rzadkie, niezwykłe zjawisko; (2) osoba wyjątkowa, niezwykle uzdolniona; (3) fakt empiryczny będący punktem wyjścia badań naukowych. W tytule nie chodzi o „fenomen” w sensie drugim, chociaż do Szkoły Lwowsko-Warszawskiej należało wiele osób wyjątkowych i niezwykle uzdolnionych, do których z powodzeniem można odnosić słowo „fenomen” w tym sensie. Tytułowy zwrot „Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej” sygnalizuje natomiast, z jednej strony, że książka zdaje sprawę z badań naukowych nad pewnym złożonym „faktem empirycznym” – nad pewną formacją intelektualną wraz z jej dorobkiem. Z drugiej strony tytuł wskazuje na rzadkość i niezwykłość Szkoły: to, że była ona fenomenem nie tylko w dziejach Polski, lecz także w dziejach kultury in toto.

Oto kilka faktów, które się na fenomen Szkoły – w tym drugim sensie – składają.

Za początek Szkoły przyjmuje się rok 1895, kiedy jej założyciel, Kazimierz Twardowski, przybył z Wiednia do Lwowa i już wkrótce wypromował pierwszych doktorów. Wśród wychowanków (doktorantów) Twardowskiego było ponad dwudziestu przyszłych profesorów tytularnych, którzy w dwudziestoleciu międzywojennym zajęli większość katedr filozofii, logiki i psychologii, ale oddziałali także na inne dyscypliny – takie jak literaturoznawstwo, muzykologia, filologia klasyczna etc.

Twardowski zmarł w 1938 roku, a za koniec Szkoły niektórzy przyjmują rok 1939 – istotnie II wojna światowa spowodowała spustoszenie w szeregach przedstawicieli Szkoły, a jeszcze silniejszy cios stanowił dla niej okres stalinizmu. Jednakże Kilka wybitnych postaci Szkoły – takich jak Kazimierz Ajdukiewicz, Tadeusz Czeżowski, Izydora Dąmbska, Tadeusz Kotarbiński, Stefan Swieżawski czy Władysław Tatarkiewicz – działało jeszcze wiele lat po wojnie, wychowując kolejne pokolenia w duchu właściwego Szkole antyirracjonalizmu. Wielu spośród autorów tekstów do niniejszego tomu to przedstawiciele młodszych pokoleń Szkoły Lwowsko-Warszawskiej sensu largo.

Spoiwem Szkoły był nie pewien zespół idei, który wyznawaliby jej członkowie, lecz pewne postulaty metodologiczne oraz pewien zestaw wartości, które były w Szkole akceptowane przez kolejne pokolenia. O tych postulatach metodologicznych i o tym zestawie wartości mówią szczegółowo autorzy tekstów tu zamieszczonych.

Ogromnemu wpływowi Szkoły na kulturę polską towarzyszyła recepcja wyników osiąganych przez jej członków za granicą. Naszym „towarem eksportowym” była szeroko rozumiana logika (logiki wielowartościowe i metalogika Łukasiewicza, gramatyka kategorialna Ajdukiewicza, koncepcja prawdy Tarskiego). Wiele osiągnięć członków Szkoły w innych dziedzinach zagranica odkrywa dla siebie dopiero dziś i wyniki te budzą podziw u tych, którzy się z nimi stykają. Ideą stojącą za powstaniem „Fenomenu Szkoły Lwowsko-Warszawskiej” była chęć ukazania Szkoły w jak najszerszej perspektywie, także przez pryzmat mniej znanych, choć ważnych postaci i osiągnięć.

Ze wstępu

Biogram autora

Anna Brożek - Uniwersytet Warszawski

Prof. dr hab., polska pianistka i filozof. W 2003 ukończyła filozofię w Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, a w 2004 studia pianistyczne w Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie fortepianu prof. Andrzeja Pikula. W 2006 obroniła doktorat z filozofii na Uniwersytecie Warszawskim i została adiunktem w Zakładzie Semiotyki Logicznej Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W 2008 uzyskała na tymże uniwersytecie habilitację w zakresie nauk humanistycznych, a w 2015 - w Akademii Muzycznej w Krakowie habilitację w zakresie sztuki muzycznej. 28 lipca 2015 otrzymała tytuł profesora nauk humanistycznych. Członek Rady Naukowej Collegium Invisibile. Została wybrana do Akademii Młodych Uczonych PAN na kadencję 2016-2021. Laureatka Nagrody Narodowego Centrum Nauki za rok 2017 w obszarze nauk humanistycznych, społecznych i o sztuce.

 

Fenomen Szkoły Lwowsko-Warszawskiej

Pobrania

Opublikowane

10 września 2016

Kategorie

Szczegóły dotyczące monografii

ISBN-13 (15)

978-83-62475-62-9

Data pierwszego wydania (11)

2021-03-29