Uniwersytet – humanistyka – filozofia: Problematyka kształcenia akademickiego w ujęciu Marthy Nussbaum oraz Alasdaira MacIntyre’a

Jolanta Prochowicz

doi:10.52097/acapress.9788362475780

Uniwersytet – humanistyka – filozofia: Problematyka kształcenia akademickiego w ujęciu Marthy Nussbaum oraz Alasdaira MacIntyre’a

Autorzy

Jolanta Prochowicz

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

DOI: https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475780

Słowa kluczowe:

filozofia, Martha Nussbaum, Alasdair MacIntyre, humanistyka, uniwersytet

Streszczenie

Debata nad uniwersytetem – jego obecnym stanem, stojącymi za nim założeniami filozoficznymi, jak również obecnymi celami, nie dotyczy jedynie wąskiej grupy akademików zamkniętych w twierdzach skomplikowanych teoretycznych rozważań. Nie dotyczy także wyłącznie specjalistów pracujących w murach uniwersyteckich nad kolejnymi, coraz bardziej zaawansowanymi rozwiązaniami technicznymi. Znaczenie tej debaty jest znacznie głębsze. Rozważania odnoszące się do sposobu kształcenia oraz metod pracy w akademii, wiążą się z kształtem obecnego i przyszłego życia publicznego. Filozofowie, których poglądy są prezentowane w tej książce, zdają sobie sprawę z tego jak ważna jest ta dyskusja. Zadają pytania o konsekwencje przekształcania uniwersytetów w korporacje, znaczenia humanistyki i filozofii dla demokracji, rozważają w jaki sposób uprawiać te dziedziny we współczesnym uniwersytecie.

Bibliografia

Arendt Hannah, Kondycja ludzka, przeł. A. Łagodzka, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2010.

Axer Jerzy, Komandosi edukacji (wywiad z Anną Bikont), „Gazeta Wyborcza”, http://tech.ibi.uw.edu.pl/obta/axer/wywiady/wywiad_gazeta_2.html, [dostęp: 1.05.2014].

Bendyk Edwin, Uniwersytet neoliberalny – ostatnia rewolucja?, „Niezbędnik Inteligenta” 2014, nr 4, s. 82–85.

Biały Kamila, Przemiany współczesnego uniwersytetu: od idei von Humboldta do modelu uczelni przedsiębiorczej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2011.

Bloom Alan, Umysł zamknięty. O tym, jak amerykańskie szkolnictwo wyższe zawiodło demokrację i zubożyło dusze amerykańskich studentów, przeł. T. Bieroń, Poznań: Zysk i S-ka, 1997.

Bod Rens, Historia humanistyki. Zapomniane nauki, przeł. R. Pucek, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2013.

Caroll Noël, Sztuka a krytyka etyczna. Przegląd najnowszych kierunków badań, przeł. Jan Zięba, „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2, s. 81–115.

Chalmers Alan, Czym jest to, co zwiemy nauką? Rozważania o naturze, statusie i metodach nauki. Wprowadzenie do współczesnej filozofii nauki, red. i przekł. A. Chmielewski, Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg, 1993.

Chmielewski Adam, Filozofia moralności Alasdaira MacIntyre’a [w:] A. MacIntyre,

Dziedzictwo cnoty: studium z teorii moralności, przeł. A. Chmielewski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, s. 7–58.

Chmielewski Adam, MacIntyre a współczesna filozofia polityczna [w:] A. MacIntyre,

Czyja sprawiedliwość? Jaka racjonalność?, red. i przekł. A. Chmielewski, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2007, s. 9–46.

Chmielewski Adam, MacIntyre: pierwszeństwo etyki wobec epistemologii [w:] Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt: relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997, s. 253–281.

Chmielewski Adam, Wprowadzenie [w:] A. MacIntyre, Krótka historia etyki: filozofia

moralności od czasów Homera do XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 7–10.

Cwynar Katarzyna, Idea uniwersytetu w kulturze europejskiej, „Polityka i Społeczeństwo” 2005, nr 2, s. 46–59.

Damrosch David, Tokio. Jak umierają dyscypliny?, przeł. M. Delimata, A. Kłos [w:] tenże, Mityngi myśli, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, s. 1–42.

Domański Juliusz, „Scholastyczne” i „humanistyczne” pojęcie filozofii, Kęty: Wydawnictwo Antyk, 2005.

Fish Stanley, Will the Humanities Save Us?, http://opinionator.blogs.nytimes.com/2008/01/06/will-the-humanities-save-us/ [dostęp:

04.2014].

Gałkowski Stanisław, Cnoty i relatywizm. Alasdaira MacIntyre’a próba przekroczenia relatywizmu, „Diametros” 2004, nr 2, s. 1–17.

Garelli James, Garelli Ellen, Educating for Public and Private Life: Beyond the False Dilemma [w:] Educating Tomorrow’s Valuable Citizen, red. J. Burstyn, New York: State University of New York Press 1996, s. 10–38.

Głąb Anna, Rozum w świecie praktyki: poglądy filozoficzne Marthy C. Nussbaum, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2010.

Gołębiak Bogusława Dorota (red.) Pytanie o szkołę wyższą. W trosce o człowieczeństwo, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2008.

Gutowski Piotr, Analityczne a narracyjne podejście do zagadnienia tożsamości osobowej w kontekście logicznego pojęcia identyczności [w:] Tożsamość i jej przemiany a kultura, red. P. Oleś, A. Batory, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2008, s. 13–40.

Gutowski Piotr, Katolickie uniwersytety a ideał pełnej prawdy, „Znak” 2005, nr 606, s. 43–57.

Gutowski Piotr, Między monizmem a pluralizmem: studium genezy podstaw filozofii Johna Deweya, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2002.

Gutowski Piotr, Truths, Life Truths, and the Full Truth: The Existential and Integrative Role of Catholic Universities [w:] Catholic Universities in the New Europe, red. Ch. Grabowski, P. Gutowski, A. Kijewska, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005, s. 145–155.

Jaeger Werner, Paideia, przeł. M. Plezia, H. Bednarek, Warszawa: Fundacja Aletheia, 2001.

Janeczek Stanisław, Edukacja oświeceniowa a szkoła tradycyjna: z dziejów kultury intelektualnej i filozoficznej, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2008.

Janikowski Wacław, Normatywna definicja filozofii analitycznej, „Analiza i Egzystencja” 2007, nr 5, s. 45–53.

Jędraszewski Marek, J. H. Newmana uniwersytet z ducha prawdy [w:] Fenomen uniwersytetu, red. A. Grzegorczyk, J. Sójka, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008, s. 43–64.

Kamiński Stanisław, Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1992.

Kant Immanuel, Spór fakultetów, przeł. M. Żelazny, Toruń: Wydawnictwo Rolewski, 2003.

Kijewska Agnieszka, Ideowe źródła średniowiecznego uniwersytetu [w:] Suwerenność państwa i jej granice, red. S. Sowiński, J. Węgrzecki, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2010, s. 173–193.

Le Goff Jacques, Inteligencja w wiekach średnich, przeł. E. Bąkowska, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, Dom Wydawniczy Bellona, 1997.

Legutko Ryszard, Sokrates. Filozofia męża sprawiedliwego, Poznań: Zysk i S-ka, 2013.

Markowski Michał Paweł, Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Kraków: Universitas, 2013.

Marquard Odo, O nieodzowności nauk humanistycznych [w:] tegoż, Apologia przypadkowości, przeł. K. Krzemieniowa, Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.

Melosik Zbyszko, Uniwersytet i społeczeństwo: dyskursy wolności, wiedzy i władzy, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2009.

Moulin Léo, Średniowieczni szkolarze i ich mistrzowie, przeł. H. Lubicz‑Trawkowska, Gdańsk: Wydawnictwo Marabut, Warszawa: Wydawnictwo Volumen, 2002.

Mroczkowski Przemysław, Przedmowa tłumacza [w:] John Henry Newman, Idea uniwersytetu, przeł. P. Mroczkowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 5–91.

Newman John Henry, Idea uniwersytetu, przeł. P. Mroczkowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1999.

Okin Susan Moller, Is Multiculturalism Bad for Women? Princeton: Princeton University Press, 1999.

Okin Susan Moller, Justice, Gender, and the Family, Princeton: Princeton University Press, 1989.

O’Rourke Fran, Introduction [w:] What Happened in and to Moral Philosophy in the Twentieth Century? Philosophical Essays in Honor of Alasdair MacIntyre, red. Fran O’Rourke, Notre Dame: University of Notre Dame Press, 2013, s. 1–16.

Poczobut Robert, Interdyscyplinarność i pojęcia pokrewne [w:] Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności: między ideą a praktyką, red. A. Chmielewski, M. Dudzikowa, A. Grobler, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2012, s. 39–62.

Roberts John Morris, The Idea of a University Revisited [w:] Newman after a Hundred Years, eds. I. Kier, A. Hill, Oxford: Clarendon Press, 1990, s. 193–222.

Rorty Richard, Etyka zasad a etyka wrażliwości, przeł. D. Arbiszewska, „Teksty Drugie” 2002, nr 1–2, s. 51–63.

Rorty Richard, Przygodność, ironia i solidarność, przeł. W. Popowski, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 1996.

Rüegg Walter, History of the University in Europe, Vol. 3: Universities in the nineteenth and early twentieth centuries (1800–1945), Cambridge: Cambridge University Press, 2004.

Sławek Tadeusz, Antygona w świecie korporacji: rozważania o uniwersytecie i czasach obecnych, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2002.

Szacki Jerzy, Przedmowa do wydania polskiego [w:] M. Nussbaum, W trosce o człowieczeństwo: klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego, przeł. A. Męczkowska, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, 2008, s. 7–16.

Sztompka Piotr, Uniwersytet współczesny; zderzenie dwóch kultur, „Nauka”, 2014, nr 1, s. 7-18.

Sztompka Piotr, Uniwersytet nie może być przedsiębiorstwem, „Nauka w Polsce”, http://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,399666,prof-sztompka-uniwersytet-nie-moze-byc-przedsiebiorstwem.html [dostęp: 3.06.2014].

Szubka Tadeusz, Czy zmierzch filozofii analitycznej?, „Diametros” 2005, nr 6, s. 94–108.

Wilczek Paweł, Uniwersytet – innowacyjność i tożsamość [w:] Collegium – college – kolegium: kolegium i wspólnota akademicka w tradycji europejskiej i amerykańskiej, red. M. O’Connor i P. Wilczek, Boston–Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Instytut Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2011, s. 9–12.

Witkowski Lech, Historie autorytetu wobec kultury i edukacji, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2011.

Zdybel Jolanta, Między wolnością a powinnością: filozofia polityczna Isaiaha Berlina i Alasdaira MacIntyre’a, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005.