Nowosielski. Icon, Light and 20th Century

Authors

Anna Palusińska
Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej KUL
https://orcid.org/0000-0003-1032-0393

Keywords:

icons, philosophy of icon, Jerzy Nowosielski, avant-garde art, hesychasm

Synopsis

Jerzy Nowosielski is undoubtedly one of the most important artists of Polish post-war art of the 20th century, especially in religious art. His original icons have two distinct sources: the artistic experience of the avant-garde and the Christian tradition of the Orthodox Church, which includes ancient and early Christian themes and topoi. Nowosielski worked for the Orthodox Church, the Greek Catholic Church and the Roman Catholic Church realizing the unity of Christianity that King Wladyslaw Jagiello had dreamed of.
Illustrations presenting various types of Nowosielski’s icons were collected for the book, and a semantic and rhetorical analysis was carried out based on them. These analyses point to Nowosiel­ski’s distinctive characteristics, allowing us to describe his painting as an innovative and unique trend in religious iconography.

Author Biography

Anna Palusińska, Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej KUL

Anna Palusińska (ur. 1972) – adiunkt w Katedrze Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej KUL, z wykształcenia filozof i ikonograf. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na filozofii ikony, myśli Ojców Kościoła i filozofii bizantyńskiej. Popularyzuje wiedzę o ikonie, a także podkreśla znaczenie odrodzenia w Polsce tradycyjnej ikonografii.
Jest autorką książek: Filozofia ikony u Teodora Studyty i Nicefora (Lublin 2005), Hierarchiczność i partycypacja jako filozoficzne kategorie teorii ikony (Lublin 2017), Złota obecność. Bizantyńskie korzenie polskiej ikony (Lublin 2020).

References

Wydania tekstów źródłowych

Kanoniczne wydanie zbiorcze tekstów z patrystyki greckiej:

Patrologiae Cursus Completus, Series Graeca, red. J. P. Migne, t. 1–161, Paris 1856–1866; cytowane jako: PG.

Didymus Alexandrinus [Dydym Ślepy], De Trynitate [O Trójcy Świętej], PG 39, 269–992.

Grégoire Palamas, Défense des saints hésychastes. Introduction, texte critique, traduction et notes, red. J. Meyendorff, Louvain 1959.

Sanctus Irenaeus [Ireneusz z Lyonu], Demonstratio apostolicae prae­dicationis, red. S. Weber, Friburgi Brisgoviae 1917.

Maximus Confessor [Maksym Wyznawca], Mystagogia, PG 91, 658–721.

Nikeforos [Nikefor], Antirrhetikoi [Traktaty kontrargumentacyjne], I–III, PG 100, 20A–532B.

Platon, Opera, oprac. I. Burnet, t. 4, Oxonii 1905.

Pseudo-Dionysius Areopagita, Corpus Dionysiacum, t. 1. De divinis nominibus, red. B. R. Suchla, Berlin 1990.

Pseudo-Dionysius Areopagita, Corpus Dionysiacum, t. 2. De coe­lesti hierarchia, De ecclesiastica hierarcha, De mystica theologia, Epistulae, red. G. Heil, A. M. Ritter, Berlin 1991.

Theodorus Studita [Teodor Studyta], Antirrhetikoi [Traktaty kontrargumentacyjne przeciwko ikonoklastom], I–III, PG 99, 329A–430A.

Źródła starożytne i średniowieczne w tłumaczeniu polskim

Św. Augustyn, O porządku, w: tegoż, Dialogi filozoficzne, tłum. W. Seńko, t. 1, Kraków 1999, s. 151–234.

Św. Augustyn, O Trójcy Świętej, tłum. M. Stokowska, Poznań–Warszawa–Lublin 1963.

Dionizjusz Areopagita, Dzieła, tłum. i oprac. E. Bułhak, Kraków 1932.

Filokalia, red. C. Dobak, Sz. Hiżycki, tłum. C. Dobak, t. 1, Kraków 2004.

Filokalia. Teksty o modlitwie serca, tłum. J. Naumowicz, Kraków 2008.

Grzegorz Palamas, Triada pierwsza, w: Filokalia. Teksty o modlitwie serca, s. 307–317.

Grzegorz Palamas, Triada trzecia, tłum. M. Siwicka, A. Palusińska, Lublin 2022.

Grzegorz z Nyssy, O stworzeniu człowieka, tłum. M. Przyszychowska, Kraków 2006.

Jan Filopon, O wieczności świata przeciwko Arystotelesowi, tłum. D. Mielnik, w: D. Mielnik, Wieczność świata. Dyskusja Jana Filopona z Arystotelesem, Lublin, 2023, s. 202–301.

Jan z Damaszku, Mowa obronna przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy, tłum. M. Dylewska, „Vox Patrum” 1999, t. 36–37, s. 497–515.

Jan z Damaszku, II Mowa przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy, tłum. M. Dylewska, „Vox Patrum” 2005, t. 48, s. 377–391.

Jan z Damaszku, III Mowa obronna przeciw tym, którzy odrzucają święte obrazy, tłum. M. Dylewska, „Vox Patrum” 2009, t. 53–54, s. 638–652.

Justyn Męczennik, Apologia: dialog z Żydem Tryfonem, tłum. A. Lisiecki, Poznań 1926.

Klemens Aleksandryjski, Zachęta Greków, tłum. J. Sołowianiuk, w: Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, t. 44: Apologie, red. E. Stanula, Warszawa 1988, s. 116–198.

Plotyn, Enneady, tłum. A. Krokiewicz, Warszawa 2001.

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, Kraków 2005.

Symeon Nowy Teolog, Katecheza 22 (O wierze) w: Filokalia. Teksty o modlitwie serca, s. 232–245.

Teodoret z Cyru, Leczenie chorób hellenizmu, tłum. S. Kalinkowski, Warszawa 1981.

Tertulian, Apologetyk, tłum. J. Sajdak, Poznań 1947.

Źródła współczesne

Chwistek L., Wielość rzeczywistości, Kraków 1921.

Magritte R. i in., L’action immédiate, „Documents 34” (nowa seria) 1934, nr 1, s. 1–4.

Opracowania

Blackstone J., Knowledge and Experience in the Theology of Gregory Palamas, Oxford 2018.

Bułgakow S., Ikona i kult ikony. Zarys dogmatyczny, tłum. H. Paprocki, Bydgoszcz 2002.

Czerni K., Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego, Kraków 2011.

Evdokimov P., Sztuka ikony. Teologia piękna, tłum. M. Żurawska, Warszawa 1999.

Filozofia w literaturze i sztuce, red. S. Dworacki, M. Jaworska-

-Wołoszyn, Gorzów Wielkopolski 2018.

Hart A., Festal Icons, Leominster 2022.

Jazykowa I., Oto czynię wszystko nowe. Ikona w XX wieku, tłum. H. Paprocki, Warszawa 2011.

Kiereś H., Spór o sztukę, Lublin 1996.

Krąpiec M. A., Ja – człowiek, Lublin 1996.

McNamara D. R., Jak czytać kościoły. Krótki kurs architektury chrześcijańskiej, tłum. K. Bednarek, Warszawa 2016.

Podgórzec Z., Mój Chrystus. Rozmowy z Jerzym Nowosielskim, Białystok 1993.

Poggioli R., Teoria awangardy, tłum. Ł. Kraj, w: Teorie awangardy, s. 17–70.

Światło Wschodu w przestrzeni gotyku, red. K. Pasławska-Iwanczewska, Górowo Iławeckie 2013.

Tatarova I. i in., O ikonie w Rzeczypospolitej dawniej i dziś, „Latopisy Akademii Supraskiej” 2021, t. 12: Obraz – słowo – litera, s. 11–34.

Teorie awangardy. Antologia tekstów, red. I. Borusznikowska, M. Kmiecik, J. Kornhauser, Kraków 2020.

Vaneigem R. [Dupuis J.-F.], Zmienić życie, tłum. A. Tarczewska, w: Teorie awangardy. Antologia tekstów, s. 81–104.

Wielgus S., Z badań nad średniowieczem, Lublin 1995.

Downloads

Published

November 27, 2024

Details about this monograph

Co-publisher's ISBN-13 (24)

978-83-67134-30-9

Date of first publication (11)

2024-10-25