Szkoła a pandemia
Słowa kluczowe:
edukacja zdalna, pandemia, szkoła, socjologia edukacji, socjologia młodzieży, COVID-19Streszczenie
Przedstawiamy czytelnikom kolejny tom z serii „Co z nami zrobiła pandemia?”, będący owocem wielomiesięcznego trudu badawczego skoncentrowanego na kolejnym zbiorowym aktorze teatru życia szkolnego – nauczycielach. Jak wielkie były (i nadal są) w czasie pandemii oczekiwania wobec polskiej szkoły, z pewnością każdy z nas zauważył. Jak wiele było kontrowersji i odmiennych punktów widzenia na wejście szkół (jako instytucji) w zdalne nauczanie, z pewnością także pamiętamy. Publikacja ta stanowi trzeci tom efektów badań nad dziećmi, młodzieżą, nauczycielami, rodzicami i systemem szkolnym w okresie pandemii. Badania zostały zrealizowane w okresie maj-czerwiec 2021 r. Było to więc już nieco ponad rok po wybuchu pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 w Europie. Był to także okres, w którym uczniowie spędzili już znaczny czas w trybie zdalnego nauczania, z przerwami na początku roku szkolnego oraz na początku 2021 r. W kwietniu rozpoczęła się także akcja szczepień na masową skalę, już nie tylko osób najstarszych, ale do końca maja prawie wszystkich roczników dorosłych obywateli Polski. Badania realizowane były więc w okresie pewnej ulgi i entuzjazmu związanego z nadzieją na koniec epidemii.
W tym tomie przedstawiamy wyniki badań dotyczących szkoły i wszystkich aktorów z nią związanych: uczniów, nauczycieli, dyrektorów, rodziców, nadzoru kuratoryjnego, samorządowego i rządowego.
W rozdziale pierwszym podejmujemy próbę zdiagnozowania problematyki zarządzania szkołą w okresie kryzysu. W tym celu dokonano analizy desk research, która obejmowała badanie szeregu dokumentów regulujących działanie placówek edukacyjnych w czasie pandemii i literatury przedmiotu z zakresu zarządzania kryzysowego, oraz przeprowadzono wywiady z dyrekcjami szkół zlokalizowanych w różnych częściach kraju. Znając dotychczasowe doniesienia badawcze związane z funkcjonowaniem szkół w okresie pandemii, należy zaznaczyć, że badania te mają charakter wyjątkowy, przyjęte problemy badawcze i ich rzeczowa analiza wnosi wiele wiedzy w nieodkrytej dotychczas w debacie publicznej problematyce zarządzania edukacją w sytuacji kryzysu.
Kolejny rozdział poświęcony jest prezentacji wyników badań ilościowych, realizowanych wśród nauczycieli, w których wzięło udział 2523 anonimowych respondentów. Były one możliwe do wykonania dzięki wsparciu poszczególnych kuratoriów oświaty. Z ich rekomendacji respondenci otrzymywali ankiety od dyrektorów szkół.
Trzeci rozdział dotyczy kompetencji cyfrowych nauczycieli oraz interakcji w procesie zdalnego nauczania z uczniami, rodzicami przy jednoczesnej koncentracji na procesie e-dydaktycznym, jego zaletach i wadach.
Rozdział czwarty opisuje wnioski z badań jakościowych wśród nauczycieli, tego, jak radzili sobie z sytuacją, jak postrzegali sami siebie w tym trudnym okresie pracy. W rozdziale tym próbujemy także stworzyć typologię postaw nauczycielskich w czasie pandemii.
Bibliografia
Aronson, E., Aronson, J. (2020). Człowiek istotą społeczną. Warszawa: PWN.
Azorín, C., Harris, A., Jones, M. (2020). Taking a distributed perspective on leading professional learning networks. School Leadership & Management, 40(2–3), 111–127. DOI: https://doi.org/10.1080/13632434.2019.1647418.
Babelyuk, O., Koliasa, O., Lopushanskyy, V., Smaglii, V., Yukhymets, S. (2021). Psychological Difficulties during the covid lockdown: video in blended digital teaching language, literature, and culture. Arab World English Journal. Special Issue on Covid 19 Challenges, 1, 172–182. DOI: https://doi.org/10.24093/awej/covid.13.
Baysal, E.A., Ocak, G. (2021). Teachers’ view on student misbehaviors during online curses. Problem of Education in the 21st Century, 79(3), 342–359. DOI: https://doi.org/10.33225/pec/21.79.343.
Beauchamp, G., Hulme, M., Clarke, L., Hamilton, L., Harvey, J. A. (2021). ‘People miss people’: A study of school leadership and management in the four nations of the United Kingdom in the early stage of the COVID-19 pandemic. Educational Management Administration & Leadership, 49(3), 375–392. DOI: https://doi.org/10.1177/1741143220987841.
Beaunoyer, E., Dupéré, S., Guitton, M. J. (2020). COVID-19 and digital inequalities: Reciprocal impacts and mitigation strategies. Computers in Human Behavior, 111, s. 106424. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2020.106424.
Beck, U. (2007). Społeczeństwo ryzyka: w drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Cavalcante, P., Ozorio, F. J. D. G., Gomes, R. V. B., Muniz, Q. H. M. A., Paim, I. D. (2022). Teaching work in COVID-19 times: between written and lived in remote teaching. Humanidades & Inovacao, 9(5), 231–245.
Chambers, R. (1989). Editorial introduction: vulnerability, coping and policy. IDS Bulletin, 20(2), s. 1–7. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1759-5436.1989.mp20002001.x.
Cunningham, W. V., Maloney, W. F. (2000). Measuring vulnerability: Who suffered in the 1995 mexican crisis. http://web.worldbank.org/archive/website00960A/WEB/PDF/VULNERAB.PDF.
Daniel, J. (2020). Education and the COVID‑19 pandemic. Prospects, 49, 91–96. DOI: https://doi.org/10.1007/s11125-020-09464-3.
Dawid, J. W. (1927). O duszy nauczycielstwa. Warszawa: Wyd Nasza Księgarnia.
Deursen, A. J. (2020). Digital inequality during a pandemic: Quantitative study of differences in COVID-19-related internet uses and outcomes among the general population. Journal of Medical Internet Research, 22(8), e20073. DOI: https://doi.org/10.2196/20073.
Donohue, J. M., Miller, E. (2020). COVID-19 and school closures. JAMA, 324(9), 845–847. DOI: https://doi.org/10.1001/jama.2020.13092.
Drane, C. F., Vernon, L., O’Shea, S. (2021). Vulnerable learners in the age of COVID-19: A scoping review. The Australian Educational Researcher, 48, 585–604, DOI: https://doi.org/10.1007/s13384-020-00409-5.
European Public Administration Network. (2020). Common Assessment Framework. The european model for improving public organisations through self-assessment. CAF2020, Resource Center of European Center of Public Administration.
Faulkner, J-P., Murphy, E., Scott, M. (2019). Rural household vulnerability a decade after the great financial crisis. Journal of Rural Studies, 72, s. 240–251. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2019.10.030.
Fernandez, A., Shaw, G. (2020). Academic leadership in a time of Crisis: The Corona Virus and COVID-19. Journal of Leadership Studies, 14(1), 39–45. DOI: https://doi.org/10.1002/jls.21684.
Goffman, E. (1981). Człowiek w teatrze życia codziennego. Warszawa: PIW.
Hafez, O., Salah El-Din, Y. (2021). Egyptian educators’ online teaching challenges and coping strategies during COVID-19. Arab World English Journal, 12(4), 279–301. DOI: https://doi.org/10.24093/awej/vol12no4.19.
Hargreaves, A., O’Connor, V. L. (2019). Collaborative professionalism: when teaching together means learning for all. Londyn: Wydawnictwo Sage.
Harris, A. (2020). COVID-19 – school leadership in crisis?. Journal of Professional Capital and Community, 5(3/4), 321–326. DOI: https://doi.org/10.1108/JPCC-06-2020-0045.
Huber, S.G., Helm, C. (2020). COVID-19 and schooling: evaluation, assessment and accountability in times of crises – reacting quickly to explore key issues for policy, practice and research with the school barometer. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 32, 237–270. DOI: https://doi.org/10.1007/s11092-020-09322-y.
Iqbal, S., Hanif, R., Ali, F., Tahir, M., Minhas, R., Yasmeen, R., Khokhar, A., Laique, T. (2021). Teachers’ perceptions of netiquette practices by undergraduate dental students during online classes in covid-19 pandemic. Pacistan Journal of Medical & Health Sciences, 15(2), 3498-3500. DOI: https://doi.org/10.53350/pjmhs2115123498.
Jetten, J., Reicher, S. D., Haslam, S. A., Cruwys, T. (red.) (2020). Together apart: The psychology of covid-19. Londyn: Wydawnictwo Sage.
John Hopkins University, https://coronavirus.jhu.edu/map.html (dostęp: 8.01.2022).
Kavrayıcı, C., Kesim, E. (2021). School management during the Covid-19 pandemic: A qualitative study. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 27(1), 1005–1060. DO: https://doi.org/10.14527/kuey.2021.004.
Kikuchi, S., Kitao, S., Mikoshiba, M. (2020). Heterogeneous vulnerability to the COVID-19 crisis and implications for inequality in Japan. Crepe Discussion Paper, 71, http://www.crepe.e.u-tokyo.ac.jp/results/2020/CREPEDP71.pdf (dostęp: 27.04.2022).
Kim, S. J., Bostwick, W. (2020). Social vulnerability and racial inequality in COVID-19 deaths in Chicago. Health Education & Behavior, 47(4), s. 509–513. DOI: https://doi.org/10.1177/1090198120929677.
Kitler, W., Gryz, J. (2007). System reagowania kryzysowego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego z 8 stycznia 2018 r. (aktualizacja 2021/2022).
Kurzępa, J. (2021). Badania in statu nascendi w czasie epidemii SARS-Cov-2: Refleksje na podstawie doświadczeń z badań w ramach projektu badawczego „Interdyscyplinarna i komparatystyczna diagnoza problemów wtórnych wyłaniających się w postawach i zachowaniach współczesnej młodzieży w konsekwencji pandemii koronawirusa Covid-19, w perspektywie indywidualnej i wspólnotowej”. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
Kurzępa, J., Leszczyński, K., Przybysz, M. (2021). Uczniowie a pandemia: Raport z badań ilościowych w środowisku uczniów, w ramach projektu badawczego “Interdyscyplinarna i komparatystyczna diagnoza problemów wtórnych wyłaniających się w postawach i zachowaniach współczesnej młodzieży w konsekwencji pandemii koronawirusa Covid-19, w perspektywie indywidualnej i wspólnotowej”. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
Leask, J., Hooker, C. (2020). How risk communication could have reduced controversy about school closures in Australia during the COVID-19 pandemic. Public Health Research & Practice, 30(2), e3022007. DOI: https://doi.org/10.17061/phrp3022007.
Lee, V. W. Y., Lam, P. L. C., Lo, J. T. S., Lee, J. L. F., Li, J. T. S. (2022). Rethinking online assessment from university students’ perspective in COVID-19 pandemic. Cogent Education, 9(1). DOI: https://doi.org/10.1080/2331186X.2022.2082079.
Liang, B. Y., Shen, J. (2022) Introduction of COVID-19 knowledge via film teaching method. Biochemistry and Molecular Education, 50(1), 130–132. DOI: https://doi.org/10.1002/bmb.21599.
Liang, M., Gao, L., Cheng, C., Zhou, Q., Uy, J. P., Heiner, K., Sun, C. (2020). Efficacy of face mask in preventing respiratory virus transmission: A systematic review and meta-analysis. Travel Medicine and Infectious Disease, 36, 101751. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tmaid.2020.101751.
Malpass, A., Garbers, K., Saunders, L., Horwood, J., McLeod, H., Anderson, E., Farr, M. (2022). Overcoming digital exclusion during the COVID-19 Pandemic: impact of mobile technology for survivors of modern slavery and human trafficking – A mixed method study of survivors and support service provider views. Journal of Human Trafficking. DOI: https://doi.org/10.1080/23322705.2022.2050991.
Maryniarczyk, A. (2001). Dobro. W: Powszechna encyklopedia filozofii. T.2. Lublin: Wydawnictwo Academicon, s. 620.
McNamara, L. (2021). School recess and pandemic recovery efforts: ensuring a climate that supports positive social connection and meaningful play. FACETS. 6(1), 1814–1830. https://doi.org/10.1139/facets-2021-0081.
Minck, S., Fraillon, J., Strietholt, R. (2022). The impact of the COVID-19 pandemic on education: International evidence from the responses to educational disruption survey (REDS). Paris/Amsterdam: UNESCO/IEA.
Mishra, N., Tandon, D., Tandon, N., Gupta, I. (2020). Online teaching perceptions amidst covid-19. The Journal of Indian Management & Strategy, 25(3), 46–53. DOI: https://doi.org/10.5958/0973-9343.2020.00023.X.
Mroczko, F. (2012). Zarządzanie kryzysowe w sytuacjach zagrożeń niemilitarnych. Praca Naukowa Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, Wałbrzych.
Mutongoza, B. H., Olawale, B. E., Mzilikazi, B. (2021). Chronicling school principals’ experiences on school management in the context of COVID-19 stringency. Research in Social Sciences and Technology, 6(3), 146–162. DOI: https://doi.org/10.46303/ressat.2021.35.
Napier, A. D. (2020). Rethinking vulnerability through Covid-19. Anthropology Today, 36(3), s. 1–2. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8322.12571.
Netolicky, D. M. (2020). School leadership during a pandemic: navigating tensions. Journal of Professional Capital and Community, 5(3/4), 391–395. DOI: https://doi.org/10.1108/JPCC-05-2020-0017.
Nguyen, M. H., Hargittai, E., Marler, W. (2021). Digital inequality in communication during a time of physical distancing: The case of COVID-19. Computers in Human Behavior, 120, s. 106717. DOI: https://doi.org/10.1016/j.chb.2021.106717.
Nygren, K. G., Olofsson, A. (2020) Managing the Covid-19 pandemic through individual responsibility: the consequences of a world risk society and enhanced ethopolitics. Journal of Risk Research, 23(7-8), 1031–1035. DOI: https://doi.org/10.1080/13669877.2020.1756382.
Olechnicki, K., Załęcki, P. (2002). Słownik socjologiczny. Toruń: Graffiti BC, s. 57.
Perdomo, B. (2022). Teaching practitioners and barriers faced during emergency remote teaching for COVID-19: an integrative review. Foro Educacional, 38, 7–37. DOI: https://doi.org/10.29344/07180772.38.2999.
Piwowarski, J., Piwowarska, B., Piwowarski, J. A. (2019). Zarządzanie kryzysowe w Polsce. Kultura Bezpieczeństwa Nauka – Praktyka – Refleksje, 36(36), 73–99. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.1293.
Podsiad, A. (2000). Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, kol 241.
Pu, S., Xu, H. (2021). Examining changing assessment practices in online teaching: A multiple-case study of EFL school teachers in China. Asia-Pacific Education Researcher, 30(6), 553–561. DOI: https://doi.org/10.1007/s40299-021-00605-6.
Remuzzi, A., Remuzzi, G. (2020). COVID-19 and Italy: what next?. Lancet, Health Policy, 395(10231), 1225–1228. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30627-9.
Robinson, L., Schulz, J., Ball, Ch. Chiaraluce, C., Dodel, M. Francis, J. i wsp. (2021). Cascading crises: Society in the age of COVID-19. American Behavioral Scientist, 65(12), s. 1608–1622. DOI: https://doi.org/10.1177/00027642211003156.
Robinson, L., Schulz, J., Khilnani, A., Ono, H., Cotten, S. R., McClain, N. i wsp. (2020). Digital inequalities in time of pandemic: COVID-19 exposure risk profiles and new forms of vulnerability. First Monday, 25(7). DOI: https://doi.org/10.5210/fm.v25i7.10845.
Rudhumbu, N., Parawira, W., Bhukuvhani, C., Nezandoyi, J., Majoni, C., Chikosha, F., Zvokuomba, K., Chingwanangwana, B. (2021). Insight into online teaching behaviour of lecturers in Zimbabwean universities during the COVID-19 era and beyond: issues and challenges. International Journal of Information and Learning Technology, 38(5), 518–539. DOI: https://doi.org/10.1108/IJILT-07-2021-0104.
Ruiu, M. L. (2020). Mismanagement of Covid-19: lessons learned from Italy. Journal of Risk Research, 23(7–8), 1007–1020. DOI: https://doi.org/10.1080/13669877.2020.1758755.
Senge, P., Kleiner, A., Roberts, Ch., Ross, R. B., Smith, B. J. (2013). Piąta dyscyplina. Materiały dla praktyka. Jak budować organizację uczącą się?, wydanie III. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer.
Sienkiewicz-Małyjurek, K. (2010). Zarządzanie kryzysowe w ujęciu procesowym – istota, zadania, efekty. Seria SWSPiZ w Łodzi: Przedsiębiorczość i zarządzanie, 11(12), 23–35.
Sienkiewicz-Małyjurek, K., Krynojewski, F. R. (2016). Zarządzanie kryzysowe w administracji publicznej. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Stróżewski, W. (2002). O wielkości. Szkice z filozofii człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 295–296.
Suryahadi, A., Sumarto, S. (2003). Poverty and vulnerability in indonesia before and after the economic crisis. Asian Econ Journal, 17(1), s. 45–64. DOI: https://doi.org/10.1111/1351-3958.00161.
Tang, T., Abuhmaid, A. M., Olaimat, M., Oudat, D. M., Aldhaeebi, M., Bamanger, E. (2020). Efficiency of flipped classroom with online-based teaching under COVID-19. Interactive Learning Environments. DOI: https://doi.org/1080/10494820.2020.1817761.
Tawodzera, G. (2011). Vulnerability in crisis: urban household food insecurity in Epworth, Harare, Zimbabwe. Food Security, 3(4), s. 503–520. DOI: https://doi.org/10.1007/s12571-011-0152-1.
The Lancet (2020). Redefining vulnerability in the era of COVID-19. The Lancet, 395(10230), s. 1089. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30757-1.
Tsolou, O., Babalis, T., Tsoli, K. (2021). The impact of COVID-19 pandemic on education: social exclusion and dropping out of school. Creative Education, 12, 529–544. DOI: https://doi.org/10.4236/ce.2021.123036.
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zarządzaniu kryzysowym, art. 3 (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 261, 58).
van der Sande, M., Teunis, P., Sabel, R. (2008). Professional and home-made face masks reduce exposure to respiratory infections among the general population. PLoS ONE, 3(7), e2618. DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0002618.
Viner, R. M., Russell, S. J., Croker, H., Packer, J., Ward, J., Stansfield, C., Mytton, O., Bonell, Ch., Booy, R. (2020). School closure and management practices during coronavirus outbreaks including COVID-19: a rapid systematic review. The Lancet Child & Adolescent Health, 4(5), 397–404. DOI: https://doi.org/10.1016/S2352-4642(20)30095-X.
Wan, H., Tang, L., Zhong, Z., Cao, Q. (2020). Transit traditional face-to-face teaching to online teaching during the outbreak of COVID-2019, 2020 IEEE International Conference on Teaching, Assessment, and Learning for Engineering (TALE), s. 355–362. DOI: https://doi.org/10.1109/TALE48869.2020.9368330.
Williams, T., McIntosh, R., Russell, W. (2021). Equity in distance education during COVID-19. Research in Social Sciences and Technology, 6(1), 1–24. DOI: https://doi.org/10.46303/ressat.2021.1.
Witt, T., Klumpp, M., Beyer, B. (2021). Digital university teaching and learning in management – The Gini from the COVID-19 Bottle and its empirical representations in Germany. Education Sciences, 11(11), 1–17. DOI: https://doi.org/10.3390/educsci1111072.
Wróblewski, R. (2006). Zarys teorii kryzysu. Warszawa: AON.
Yap, S.-F., Xu, Y., Tan, L. (2021). Coping with crisis: The paradox of technology and consumer vulnerability. International Journal of Consumer Studies, 45(6), s. 1239–1257. DOI: https://doi.org/10.1111/ijcs.12724.
Zapotoczna, M. (2021). Zdalne umiędzynarodowienie? Mobilność edukacyjna studentów w obliczu zmian. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 40(1), 117–127. DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2020.40.1.117-127.
Zheng, Y., Walsham, G. (2021). Inequality of what? An intersectional approach to digital inequality under Covid-19. Information and Organization, 31(1), s. 100341. DOI: https://doi.org/10.1016/j.infoandorg.2021.100341.
Źródła internetowe:
Hajkowski, L., Szewczyk J. (b.r.). Koronawirus – zarządzanie kryzysowe to też dziedzina profesjonalnego zarządzania, http://www.pte.pl/pliki/2/12/kryzys_hajkowski.pdf (dostęp: 26.07.2022).
CAF – Common Assessment Framework. (b.r.). https://www.eupan.eu/caf/ (dostęp: 25.07.2022).
EUPAN Network. (b.r.). https://www.eupan.eu/network/ (dostęp: 25.07.2022).
Pobrania
Zapowiedzi
Kategorie
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.